Verde (#3D7B7F)

Pablo Iturbe Sanzek, Navarrabiomedeko Patogenesi mikrobianoko Unitateko doktoretza aurreko ikertzaileak, Nafarroako Unibertsitate Publikotik egindako doktore tesia irakurriko du datorren ostiralean, abenduaren 1ean, 10etan, Navarrabiomedeko Ekitaldi Aretoan.

Doktore lana, "Staphylococcus aureus-en NcO*en atlasa" izenekoa, Navarrabiomeden egin da, Iñigo Lasa Uzcudun, Navarrabiomedeko mikrobianoko Unitateko ikertzaile nagusiaren zuzendaritzapean. Pablo Iturbe Sanzen ikerketak Staphylococcus aureus bakterioaren genoman dauden NcO-ak mapeatu nahi ditu. 

Ikerketaren garapena eta emaitzak

Navarrabiomedeko Patogenesi Mikrobionoko Unitateak aurretik egindako azterlan batean, transkripzio-egitura berri bat zegoela dokumentatu zuen, NcO izenekoa. NcOak RNA molekula bakar batean transkribatzen diren gene-multzoak dira, nahiz eta kontrako norabidean transkribatzen diren geneen bidez bereizita egon. Aurkikuntza horrek paradigma berri bat ireki zuen bakterioetako geneen adierazpenaren azterketan.

Doktorego-tesian, Pablo Iturbe Staphylococcus aureus bakterioaren genoman dauden NcOen kopurua ezartzera bideratu da, transkripzio-egitura horien maiztasuna, ezaugarri komunak edo gene inplikatuen arteko erlazio funtzionala zehazteko. RNA luzeak sekuentziatzeko aukera ematen duen Nanoporeko zuzeneko RNA sekuentziatzeko metodologia erabiliz, Staphylococcus aureus genoman 18 NcO daudela detektatu da. Transkripzio-arkitektura hori ez da bakterioena soilik, eta fagoetan ere agertzen da (bakterioen birusa). Zehazki, Staphylococcus aureus-en bereizgarria den fago batek lau NcO ditu.

Ondorioz, tesi horrek agerian uzten du bakterioetan geneen adierazpena koordinatzeko transkripzio-arkitektura berri bat dagoela.

Finantzaketa eta emaitzen hedapena

Ekonomia, Industria eta Lehiakortasun Ministerioaren 2017ko I+G+B proiektuetarako laguntzen deialdiaren bidez lortutako FPI beka batek finantzatu du ikerketa.

Tesiaren emaitzen ondorioz, bi argitalpen berrikusten ari dira: bata Microlife aldizkarian eta bestea Nature Mikrobiology aldizkarian.

Bestalde, emaitzak Espainiako Mikrobiologia Elkarteko eta Espainiako Genetika Elkarteko bi zientzia-biltzarretan (biak 2021ean) zabaldu dira. Halaber, EMBOk antolatutako Mikrobiologiari buruzko nazioarteko kongresu batean (The new Mikrobiology, 2022) ahozko azalpena egin zen eta poster onenaren saria eman zen.
 

* jarraian ez dagoen operoia
 

Navarrabiomed – Nafarroako Unibertsitate Publikoaren (NUP) Mikrobio-Patogenesis Unitateko taldeak biologiaren ulermen hobea ahalbidetzen duten bakterio-gene egitura berriak aurkitu ditu. Aurkikuntza Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America (PNAS) aldizkari entzutetsuan argitaratu da.

Ikerketaren aurrekariak

1961ean, Francoise Jacob eta Jacques Monod bakterioek transkripzio-unitate bateko bide metaboliko berean ekarritako proteinak kodetzen dituzten geneak elkartzen dituztela ohartu ziren. Egitura honi “operon” deitu zioten eta aurkikuntza honengatik 1965ko Fisiologia eta Medikuntza Nobel-a irabazi zuten.

Euren ikerketetarako erabili zuten adibidea, Escherichia coli, gure hesteetako bakteria batek mantenugai bezala azukre laktosa erabiltzeko behar duen gene-multzoa izan zen. Eraginkorra izateko, coli Escherichia-k laktosa digeritzeko beharrezkoak diren hiru proteinak, soilik azukre hau bitartekoan aurkitzen denean produzitzen ditu.  Bere erregulazioa sinplifikatzeko, proteina hauek kodetzen dituzten hiru geneak genomaren aldamenean eta kontrol-sistema berberaren pean daude. Egoera hau berbera da beste ibilbide metaboliko bateko geneetan mota guztietako bakterioetan.

Navarrabiomed-ek burututako ikerketa

2018. urtean zehar Navarrabiomed-eko profesionalek, Mikrobio-Patogenesiko Unitateko arduraduna eta Bio-Medikuntza Ikerketa-Zentroko zuzendaria den Iñigo Lasa Uzcudun doktorearen gidaritzapean, bakterioetan geneen antolaketa forma berri bat deskribatzea lortu dute operon kontzeptu klasikoari erregulazio maila gehigarria emanez. Ikerketa taldeak gene-egitura berri hau ez-aldameneko operon bezala izendatu du.

Ikertutako adibidean batera transkribatzen diren lau geneko talde bat deskribatzen da nahiz eta bigarren eta hirugarren genearen artean hutsune bat egon, non aurkako norabidean transkribatzen den beste gene bat tartekatuta aurkitzen den.

Arkitektura honen ondorioz, operon-en transkribaketaren kontraesan bat ematen da operon-en geneen adierazpenaren eta aurkako norabidean doan genearen elkarrekiko erregulazio ekarriz. Horrela, ez-aldameneko operon kontzeptuak transkripzio-unitate berean produzitzen diren geneak ez ezik ,  bere espresioa operon-aren geneekin koordinatzen diren gainjarritako geneak ere barneratzen ditu.

Gene-egitura berri honen izatearen aurkikuntzak bakterioen biologiaren ulermenerako aukera berriak eskaintzeaz gain, biologia-sintetiko eta bakterio-bio-teknologiaren garapena erraztuko du.
Ikerketa IdiSNA Nafarroako Osasun-Ikerketa Institutuaren jarduera zientifikoaren parte da.

• Paper PNAS.

• Ikerketak Ekonomia Ministerioaren finantzaketa izan du eta Nature Communications aldizkari entzutetsuan argitaratu da

Nafarroako Gobernuaren eta Nafarroako Unibertsitate Publikoaren (NUP) zentro mistoa den Navarrabiomed bio-medikuntza ikerketa zentroko zientzialari talde batek, bakterioek, beste gauza batzuen artean, giza gorputzean ugaltzeko eta infekzioa sortzeko erabiltzen duten sistema sentsoriala ezaugarritzea lortu du.

Nature Communications aldizkari zientifikoak argitaratua eta Ekonomia, Industria eta Lehiakortasun Ministerioaren finantzazioa duen berrikuntzak, bakterioak ingurumen-baldintza desberdinetara nola egokitzen diren hobeto ulertzeko aukera emateaz gain, antibiotiko espezifikoago eta eraginkorragoak garatzea ahalbidetuko du.

Ikerketa, Navarrabiomed-eko zuzendari eta zentroko Mikrobio-patogenesi taldeko ikertzaile arduraduna den Iñigo Lasak zuzendu du. Halaber, Agro-bio-teknologia Institutuko (NUP-CSIC-Nafarroako Gobernua), Valentziako Bio-medikuntza Institutuko (CSIC) eta Glasgow-ko Unibertsitateko Institute of Infection, Immunity and Inflammation-eko ikertzaileen kolaborazioa izan du.
Bakterio oso iraunkorrak

Gaur egun, antibiotiko tratamenduei erantzuten ez dieten bakterio farmako-iraunkorren agerpena, Munduko Osasunaren Erakundeak (OME) lehentasunezkotzat jotzen duen osasun-arazoetako bat da.

Bakterioek beren inguruneko aldaketetara  erantzun eta egokitzen dira bi osagairen sistema izeneko elementu sentsorial batzuk erabiliz. Mota honetako sistema sentsorialak bakterioetan, onddoetan eta landareetan aurkitzen dira, baina ez animali-zeluletan. Bakterioen kasuetan, hala nola, birulentzia edo haren hazkundea bezalako zelula-prozesu garrantzitsuak erregulatzen dituzte, eta ondorioz, helburu bihurtzen dira bakterioen aurkako terapia berriak diseinatzeko.

Lanaren helburua bi osagairen sistema guztiak ezabatzea izan da, hau da, sistema sentsorial osoa, MOE-aren arabera giza patogeno nagusietako bat den Staphylococcus aureus-en, eta ondoren, bi-osagaien sistema bakarra duten bakterio-bilduma bat sortzea. Estrategia horri esker, elementu bakoitzaren zentzumen-sare konplexu bat sinplifikatu ahal izan da sistema bakoitzaren funtzio indibiduala zein den eta haien artean dagoen erlazioa ulertzeko.

Ikerketaren aplikazio klinikoa

Erabilera klinikoari dagokionez, Iñigo Lasa-k antibiotiko berri zehatzago batzuen garapenari buruz hitz egiten du. "Bi osagaiko sistemak bakterio patogeno guztietan parte egoteak eta ez gure organismoko zeluletan,   sistema hauek oztopatzen dituzten sistemak garatzeko aukera ematen digu, bakterioa infekzioan zehar garatzea saihestuz, gure zelulen gainean inolako ondoriorik eragin gabe".

Ildo horretan, ikerketa honetan sortutako bakterioak patentatuak izan dira, eta gaur egun taldea tratamenduan eta praktika klinikoan infekzioen kontrolean sartu ahal izango diren zenbait itsas konposatu aztertzen ari da.

Ikerketa IdiSNA Nafarroako Osasun Ikerkuntzaren Institutuaren jardueraren parte da; Navarrabiomed eta NUP, Foru Erkidegoan bio-medikuntza ikerketa sustatzeko helburua duen talde publiko-pribatu honen kide dira.

• Behind the paper - Nature Microbiology: "Life without sensing. Can Staphylococcus aureus live without two-component sensorial system?"

Navarrabiomed eta Nafarroako Unibertsitatea Cimako taldeak gantz-azidoen metabolismoak melanoma metastasikoaren garapenean duen rola aztertu du.

Ikerketa biomedikoko Zentroak, Navarrabiomedek, ikerketa bat zuzendu du, Nafarroako Unibertsitatea Cimako ikertzaileekin elkarlanean, eta helburu terapeutiko berriak aurkeztu dituzte melanoma duten pazienteei dagokienean; hau da, azaleko minbizi-mota bat, metastasia sortzeko gaitasun berezia duena. Ikerketari esker, gibela edo birikak bezalako bizi-organoetan, tumore sekundarioak garatzea prebenitzera bideratutako terapia berriak garatzen aurrera egin daiteke.

Ikerkuntzaren irismena

Ikerketan, metastasi hematogenoak eragiten dituzten tumore-zelula zirkulatzaileak (CTCak) aztertu dira. Metastasi mota hori tumore primarioa uzten duten, odol-zirkulaziora iristen diren eta organismoan/gorputzean banatzen diren tumore-zeluletatik sortzen da. CTC horietako batzuk barne-organoetan ezartzeko gai dira, hala nola hezurrean, biriketan, gibelean edo garunean, eta tumore sekundarioak edo metastasiak sortzen dituzte. Metastasiek minbiziagatiko hilkortasunaren %90 eragiten dute. Gaurko tumore-zelula horien ezagutza eta odol-zirkulazioan bizirauteko prozesua oso mugatua da, eta aurkeztutako azterketak bezain garrantzitsuak dira.

Zehazki, taldeak jakin du CTCek gantz-azidoen metabolismoa berrantolatzen dutela bizirik irauteko, eta, horri esker, CTCen biziraupena arautzen duten bi jomuga terapeutiko identifikatu ahal izan dira: CRAT eta CROT geneak. Gainera, bi botika identifikatu dituzte, ranolazina eta tioridazina. Gizakiek erabiltzeko moduan daude, eta gantz-azidoen metabolismoa blokeatzen dute, CTCek metastasi hematogenoak sortzeko duten gaitasuna murrizteko.

 “Bi diana terapeutiko horiek identifikatzea itxaropentsua da. Ranolazina eta tioridazina minbiziaren tratamendu gisa erabiltzeak potentzial handia du. Gaur egun, melanoma metastasikoa duten pazienteei gaur egun ematen zaizkien beste botika batzuekin konbinatzeko aukera aztertzen ari gara, haien eraginkortasuna areagotzeko”, adierazi du Imanol Arozarenak.

Lankidetza publiko-pribatua

Azterlana Imanol Arozarena Martinicorena buru duen Navarrabiomedeko Seinaleztapena minbizian Unitateak egin du, eta Irene Lasheras Otero zentroko doktoratu aurreko tesiaren parte da. Taldeak lankidetza estuan lan egin du Silve Vicentek zuzentzen duen Onkogeneen eta Diana Efektoreen taldearekin, eta Nafarroako Unibertsitateko Gailurreko Tumore Solidoen Programan parte hartzen du. Navarrabiomedeko beste unitate batzuek ere parte hartu dute, hala nola proteomika eta bioinformatika.

Emaitzak Journal of Investigative Dermatology nazioarteko aldizkarian argitaratu dira, eta Nafarroako Osasun Ikerketarako Institutuaren (IdiSNA) ekoizpen zientifikoaren artean sartu dira. Elkarte hori ikerketa biomedikoa sustatzeko elkarte publiko pribatua da, eta bi ikerketa-zentroek parte hartzen dute. San Frantzisko Kaliforniako Unibertsitateko (AEB) “Metabolismoaren sinposioan” ekainaren 17an, eta European Association for Cancer Research-ek (EACR) antolatutako “Metabolismoa eta Minbizia” konferentzian, urriaren 11tik 13ra Bilbon ere aurkeztu ziren.
Nafarroako Gobernuak eta Ekonomia eta Enpresa Ministerioak, Carlos III.a Osasun Institutuaren bidez (EGEF funtsak), finantzatu dute azterketa hau.

Intzidentzia 

2021an, melanoma metastasikoaren 6.100 kasu berri diagnostikatu ziren Espainian. Melanoma duten pertsonen %90 hiltzen da kasu horietan. Mundu mailan, atzemandako kasu onkologiko guztien% 1,7 da minbizi mota hori, nahiz eta haren intzidentzia-tasa erritmo bizian hazi, beste tumore arruntago batzuekin alderatuta. Kopuru horiek prebentzioan jartzen du fokua eta, larruazaleko minbiziaren kausa nagusia: eguzkiaren erradiazio ultramorean babesik gabe egotea eta UV ohe/kabina izpien egotea.

Azken hamarkadan, melanoma metastasikoaren hilkortasuna %30 murriztu da terapia gidatuak eta immunoterapiak agertzearen ondorioz. Aurkeztutakoa bezalako azterketek tasa hori murrizten eta tratamendu klinikoak hobetzen lagunduko dute.

Argazkia: ezkerretik eskuinera. Ana Olías (NB), Iker Feliu (Cima), Silve Vicent (Cima), Irene Lasheras (NB), Imanol Arozarena (NB), Paula Aldaz (NB) eta Marta Redondo (NB).

• Elkarteak %65 handitu 2015etik du urtero ikerketan egiten duen inbertsioa
   

SARAY Bularreko Minbiziaren Nafarroako Elkarteak 75.000 euro bildu zituen 20109ko urriaren 27an Iruñean egindako lasterketa solidarioan, eta 46.970 euro Navarrabiomedeko bi ikerketatara bideratuko ditu, bularreko minbizi metastasikoaren ingurukoak.

Proiektuetako bat minbizi mota horretako biopsia likidoan oinarritzen da, Natalia Ramírez Huertoren gidaritzapean, Navarrabiomedeko Onkohematologia Unitateko ikertzaile nagusia. Bigarren urtez finantzatuko du SARAYk proiektu horren garapena, eta, guztira, 24.970 euro bideratuko ditu. Bestalde, Imanol Arozarena Martinicorenarenak, zentroko Seinaleztapena Minbizian Unitateko ikertzaile nagusiak, 22.000 euro jasoko ditu, eta bere proiektuak terapia berriak garatzea du helburu, tumore horien garuneko eta hezurretako metastasiak tratatzen lagunduko dutenak. Gainerako funtsak Chronos Hope proiektuan lan egiten duen Solti fundaziorako erabiliko dira.

SARAYk iragan ekainaren 25ean hartu zuen dirua bideratzeko erabakia, elkartea osatzen duten 725 emakumeen arteko batzar presentzial eta telematikoan. Ekitaldi hori hiru hilabete atzeratu behar izan zen COVID-19 zela eta. Taldeak urtero erakusten du ikerketa zientifikoarekiko konpromisoa, eta horren adierazgarri da hura bultzatzeko urtero egiten duen inbertsioa, pixkanaka hazi dena. 2015az geroztik % 65 handitu da ikerketa onkologikorako finantzaketa.
 

Imanol Arozarena doktoreak, Navarrabiomed ikerketa biomedikoko zentroko Minbiziaren arloko Seinalizazio Unitateko ikerlari nagusiak eta aldi berean Nafarroako Osasun Ikerketako Institutuko (IdiSNA) kideak, melanomari buruzko azterketa zientifikoa argitaratu berri du Claudia Claudia Wellbrock-ekin, Manchesterko Unibertsitateko katedradunarekin, batera.

Nature Reviews in Cancer aldizkari ospetsuak gonbidatuta egindako azterketan, azaleko minbizi mota horretako zelulen karakterizazioan gauzatutako azken aurrerapenen analisi sakona egin da, melamonaren mota zelular bakoitzaren berezitasunak tratamenduaren erantzunean duen garrantzia nabarmentzearekin batera.

Espainian, urtero melanomaren 4.000 kasu berri diagnostikatzen dira; hau da, metastasia sortzeko joera handia duen azaleko prozesu gaiztoa. Era horretako tumorazioak heterogeneotasun handia aurkezten du lesioaren beraren barnean nahiz tumore ezberdinen artean.

Aldakortasun hori gertatzen da melanomaren tumore-zelulek inguruneko baldintza aldakorretara moldatzeko duten gaitasunarengatik, espresio genikoko profilak aldatuaz. Modu horretan, terapia gidatuen zein inmunoterapien aurrean erresistentziak garatzea lortzen dute eta gaixotasun metastasikoa agertzea.

Artikuluan adierazten da garrantzitsua dela teknologia genomikoetako azken aurrerapenak informazio genikoko datu-base zabalekin konbinatzea, gaixo bakoitzaren tumorean gertatutako aldaketen karakterizazio zehatza eta izan dezakeen bilakaera eta tratamenduaren aurreko erantzuna lortzeko.

Arozarena doktorearen hitzetan: “Ikusirik melanomaren zelulak tumoreen aurkako botiketara hain moldagarriak egiten dituzten mekanismo molekularrak, tratamenduaren aurreko erresistentzien agerpena prebenitu eta melanoma metastasikoaren pronostikoa hobetu nahi dugu”.

• www.navarra.es
• Review article - Phenotype plasticity as enabler of melanoma progression and therapy resistance.

• Carlos III.a Osasun Institutuak bi proiektu diruz lagundu ditu Nafarroan, COVID-19 funtsaren bidez, eta bietan eman da eskatutako zenbatekoaren ehuneko ehuna
   

Espainiako Zientzia eta Berrikuntza Ministerioak, Carlos III.a Osasun Institutuaren (ISCIII) bidez, 232.000 euro eman ditu Nafarroako Osasun Ikerketarako Institutuaren (IdISNA) esparruan bi ikerketa publiko garatzeko. David Escors Murugarren Navarrabiomedeko ikertzaileak eta Jesús Castilla Catalán Nafarroako Osasun Publikoaren eta Lan Osasunaren Institutuko ikertzaileak COVID-19 funtsari eskatutako finantzaketaren% 100 jaso dute. Funts hori koronabirus berriaren inpaktu ekonomiko eta sozialari aurre egiteko ezohiko premiazko neurriei buruzko martxoaren 17ko 8/2020 Errege Lege Dekretuan onartutako mekanismoa da.

David Escors Navarrabiomedeko Onkoinmunologia Unitateko Ikertzaile Nagusia da. CNB-CSIC Nazioko Bioteknologia Zentroan hasi zuen bere ibilbide zientifikoa koronabirusaren inguruan Luis Enjuanes ikertzailearekin batera. Gero, College London (UCL) Unibertsitatean jarraitu zuen lentibirusa aplikatzen eta immunoterapiarako terapia genetikoan. Koronabirusan duen espezializazioak eta ISCIIIgatik izandako aldeko balorazioak 115.000 euro jasotzea ahalbidetu diote “SARS-Co2ren aurkako txerto bioseguruak garatzeko plataformak” proiektua aurrera eramateko. 

Ekimenaren helburua da COVID-19 gaixotasuna eragiten duen birusaren aurkako txerto bioseguruen ingenieritza-plataformak garatzea. Immunitatea sor dezaketen birusaren proteinen adierazpenean jartzen du arreta. Egungo osasun larrialdiaren aurrean COVID-19 aztertzeko zehazki martxan jarritako ikerketa lerroa da, baina ISOLDA-Horizon2020 Europako proiektuan du jatorria, txerto eraginkorragoak eta seguruagoak sortzeko 65 urtetik gorakoentzako helduentzat birusen (sukar horia, gripea eta koronabirusa) aurrean. Ikerketa horretan Navarrabiomedek 2019tik egiten du lan CSIC eta Holandako, Alemaniako eta Italiako kolaboratzaileekin koordinazioan.

Nafarroako Osasun Publikoaren eta Lan Osasunaren Institutua

Bestalde, “Infekzioa, ospitaleratzea eta ZIUn sartzea eta SARS-CoV-2 bidezko heriotza herritar-kohorte batean” ikerketa gidatuko du Jesús Castillak, Gaixotasun Infekziosoen eta Nafarroako Osasun Publikoaren eta Lan Osasunaren Institutuko (NOPLO) taldetik. Ikerketa egiteko ISCIIIri eskatutako aurrekontu osoa izanen du: 117.000 euro. 

Infekzioan, ospitalizazioan eta COVID-19aren modu larrietan ezaugarri soziodemografikoek, gaixotasun kronikoek eta bestelako osasun baldintzatzaileek duten eragina baloratzean oinarritzen da haren proposamena. Horretarako, kalkulatuko diren tasak susmo klinikoa duten kasuen intzidentzia, PCR bidez berretsitako infekzioa, ospitalizazioak, ZIUko diru-sarrerak, aireztapen lagundua eta heriotzarena izanen dira. Berretsitako eta ospitaleratutako kasuetan hilgarritasuna ere kalkulatuko da. Halaber, antigorputzen seroprebalentzia ebaluatuko da zentinela medikuen eta/edo emaileen sareko pazienteen lagin batean.

Jesús Castillarentzat SARS-CoV-2an bigarren ekimena da, Europako I-MOVE-COVID-19 proiektuko kide ere baita NOPLO. 11 herrialdek parte hartzen dute eta 20 entitate daude sartuta. EBko Ikerketa eta berrikuntza programaren premiazko deialdiaren barruan finantzatutako Europako proiektuetako bat da, Europako Batzordearen Horizonte 2020, SARS-CoV-2 birusaren zenbait alderdiren ikerketa bultzatzeko. 

ISCIIIak finantzatutako bi ikerketak IdiSNAren jardun zientifikoan sartuko dira. IdiSNA Foru Komunitatean ikerketa biomedikoa sustatzeko elkarte publiko-pribatua da, eta bertako kide dira bai NOPLO, bai Navarrabiomed

Hugo Arasanz doktoreak, Nafarroako Ospitale Guneko onkologoak eta Navarrabiomed - IdiSNAko Inmunomodulazioaren Unitateko ikertzaileak, atzo Madrilen jaso zuen Minbiziaren Kontrako Espainiako Elkartearen (AECC) Junior Laguntza Klinikoa. Jasotako finantzaketa (120.000 €) proiektu honetarako erabiliko da: "Azpipopulazio linfozitarioak -PD1/PDL1en aurkako inmunoterapiari erantzuteko aurreikuspen-biomarkatzaile gisa, biriketako kartzinoma aurreratu ez-mikrozitikoan, tratamenduaren 1. lerroan". Azterketa datozen lau urtetan zehar garatuko da, eta David Escors doktoreak zuzenduko du.

Sofia Erregina Museoan, atzo banatu ziren AECCeren urteko laguntzak, Minbiziaren Ikerketaren Munduko Egunean antolatutako ekitaldien barnean (WCRD ingelesezko sigletan); urtero, irailaren 24an egiten da. AECCk guztira ia 21 milioi euro banatu ditu 171 proiektu finantzatzeko, eta horiek garatzen ari diren 380 ikerketa-proiektu finantzatzeko jarritako 56M €ri batu behar zaizkie.

Halaber, Elkarteak adierazi du Minbiziaren Ikerketako Plan Nazionala egin beharra dagoela, 2030. urtean batez besteko biziraupenaren %70a lortzeko (egun, %53koa da).

Proiektuari buruzko informazio gehiago 

PD1/PDL1 aurkako inmunoterapiak iraultza ekarri du biriketako minbizi ez-mikrozitikoaren tratamendura; izan ere, kimioterapiaren emaitzak hobetu ditu, toxizitate gutxiago izanaz, gainera. Zoritxarrez, ordea, tratamenduari erantzuten dioten gaixoen portzentajea txikia da, eta are gutxiagok izaten duten gaixotasuna kontrolatuta denbora-tarte luzean, eta gaixo horiek zehaztasunez identifikatu ahal izateko aurreikuspeneko biomarkatzailerik ez dago. 

David Escors doktorearen taldeak populazio linfozitarioen monitorizazio-sistema garatu du, fluxu zitometriaren bitartez, odol periferikoa erabilita kimioterapiarako aurreratuta dauden gaixoengan; inmunoterapiari zein gaixok erantzungo dion aurreikusten uzten du horrek.  Lehen lerroko gaixoengan inmunoterapia egitea duela gutxi onartu denez, proiektuaren asmoa da gaixoen profil linfozitarioak eta horren dinamika korrelazioan jartzea, testuinguru horretan tratamenduak duen eraginkortasunarekin, plasmako zitosina proinmunogenikoen azterketa eta terapia ezberdinek zelula inmunitarioetan eragindako kalte genotoxikoaren eragin posiblearen azterketa egitearekin batera, bigarren lerroan eraginkortasun txikiagoko kausa bezala.

Hugo Arasanz doktorearen proiektua osatzeko, in vitro azterketa mekanistikoak egingo dira, tratamenduaren aurreko erantzuna baldintzatzen duten elementuak ezagutu ahal izateko eta terapia horien aurreko erresistentzia nagusia lehengora dezaketen konbinazioak planteatzeko. 

• Vanessa Arrieta Paniaguak, Navarrabiomedeko Kardiologia Translazionaleko Unitateko doktoretza aurreko ikertzaileak, Nafarroako Unibertsitate Publikotik egindako doktore tesia irakurriko du datorren astelehenean, azaroaren 28an, 12:00etan, Navarrabiomedeko Ekitaldi Aretoan.

Doktore lana, “ST2-aren eginkizuna miokardio-fibrosian, aorta-estenosi larrian” izenekoa, Navarrabiomeden eta Nafarroako Unibertsitate Ospitalean egin da, Natalia López Andrés Kardiologia Translazionaleko Unitateko ikertzaile nagusiaren zuzendaritzapean.

Aorta-estenosia Europako eta Ipar Amerikako balbula-kardiopatia ohikoena da, eta 65 urtetik gorako populazioaren %2-7ri eragiten dio, eskualdearen arabera. Gaur egun, ez dago gaixotasunaren bilakaera geldiaraztea edo leheneratzea lortzen duen tratamendu medikorik; beraz, balbula-aortaren ordezkapena (kirurgikoa edo perkutaneoa) sintomak edo bentrikuluaren disfuntzioa agertzen direnean ematen den tratamendua da.

Gaixotasun horrek aorta-balbula pixkanaka estutzea eragiten du, eta, presio-gainkargaren ondorioz, ezkerreko bentrikuluaren hipertrofia eragiten du. Prozesu horretan, miokardioko fibrosiak eginkizun fisiopatologiko garrantzitsua du, eta eginkizun pronostikoa baita ere. Hasieran, miokardio-fibrosia konpentsazio-mekanismo baten parte da, baina fase aurreratuetan ordezkapen-fibrosi fokal bat agertzen da, eta horrek bentrikulu-disfuntzioa eta bihotz-gutxiegitasuna eragiten ditu. Prozesu horien azpian dauden mekanismo fisiopatologikoak ez dira guztiz ezagutzen.

Ordezteko foku-fibrosia erresonantzia magnetiko (RMN) kardiakoaren bidez hauteman eta kuantifika daiteke, adierazle berantiarreko sekuentziekin (RT). Frogatu denez, aorta-estenosi larria duten gaixoetan RTak agertzeak heriotza-tasa eta eboluzio kliniko negatiboa iragartzen ditu paziente horiek. Hala ere, RMN teknika garestia da eta eskuragarritasun mugatua du; beraz, ez da erabiltzen paziente-talde horren jarraipenean ohiko praktika klinikoan.

Tesi honen hipotesia hau da: ST2 disolbagarriaren maila (sST2), fibrosi-prozesuari eta miokardio-birmoldaketari lotutako biomarkatzailea, handia da aorta-estenosiaren kasuan, eta pronostiko-balioa izan dezake. Zehazki, azterketa honetan sST2-ak miokardio-fibrosian aorta-estenosi larrian duen zeregina aztertzen da.

Ikerketaren garapena eta emaitzak

Lana ikuspegi translazionaletik planteatzen da, eta helburu bikoitza du. Lehenik eta behin, aorta-estenosi larrian sst2-aren funtzio fisiopatologikoa sakondu nahi da. Horretarako, azterketa proteomiko bat egin da sST2-k giza fibroblasto kardiakoetan modulatutako proteinak aztertzeko, eta giza fibroblasto kardiakoetan sST2 ekintzaren in vitro ondorioak ikertu dira. Emaitzak in vitro baliozkotu dira presio-gainkarga duen arratoi-eredu batean eta aorta-estenosia zuten eta ebakuntza egin zitzaien pazienteen biopsia miokardikoetan.

Era berean, frogatu egin da sST2-ak funtzio deletereoa duela giza fibroblasto kardiakoetan. Alde batetik, zelularen funtzio mitokondrialari eragiten dio, eta, hala, oxidazio-estresa eta molekula proinflamatorioen sintesia handitu egiten dira. Bestetik, miofibroblastoekiko bereizketa sustatzen du, eta molekula profibrotikoen sintesia handitzen du. Aurkikuntza horiek aorta-estenosia zuten pazienteen animalia-ereduan eta miokardio-biopsietan baliozkotu ziren.

Hala, bada, bihotzeko RMNean RT duten aorta-estenosi larria duten pazienteek sST2-maila nabarmen handiagoa dute odolean RTrik gabekoek baino. Odoleko sST2-mailek korrelazio positiboa dute aorta-estenosi larria duten pazienteen RT masarekin eta VI masarekin. sST2 maila handiei esker, aorta-estenosi larria eta RT duten pazienteak identifika daitezke, bihotzeko RMNrik egin beharrik gabe, ohiko praktika klinikoan aplikatzeko moduan.

Emaitzen hedapena

Egindako lanak zientzia-argitalpenak ekarri ditu: 2019an, Clinical Science aldizkarian, “Soluble ST2 promotes oxidative stress and inflammation in cardiac fibroblasts: an in vitro and in vivo study in aortic stenosis”, eta 2020an, Cells aldizkarian, “Soluble St2 Induces Fibrcoleuropinis”.   
Gainera, emaitzak Espainiako eta nazioarteko hainbat biltzarretan zabaldu dira, hala nola Bilboko SEC Kongresuan (2015ean eta 2017an), Amsterdamgo 29th EACTS Annual Meeting-en, 2015ean edo Parisko Heart Failure Congress-en, 2017an.
 

El bioquímico Jaime Ibarrola Ulzurrun (Pamplona, 1991) ha demostrado, por primera vez, la implicación de una hormona en el desarrollo del prolapso de la válvula mitral, una enfermedad de las válvulas del corazón que causa insuficiencia cardiaca, y el efecto beneficioso del uso de una serie de fármacos que bloquean los efectos de aquella. “El tratamiento con los fármacos conocidos como antagonistas del receptor mineralocorticoide o ARMs emerge como una opción prometedora para reducir el remodelado de la válvula mitral en esta enfermedad, para la que la única solución actualmente es la intervención quirúrgica”, afirma el autor de esta investigación, con la que se ha doctorado en la Universidad Pública de Navarra (UPNA).

La válvula mitral separa las dos cámaras (aurícula y ventrículo) del lado izquierdo del corazón. En un prolapso de la válvula mitral, las valvas de la válvula sobresalen (prolapsan) dentro de la aurícula izquierda, durante la contracción del corazón. En ocasiones, el prolapso de la válvula mitral provoca que se pierda sangre hacia el atrio del ventrículo, lo que se denomina insuficiencia valvular mitral. En la mayor parte de los casos, el prolapso de la válvula mitral, una de las enfermedades de las válvulas cardiacas más comunes al afectar a más de 176 millones de personas en el mundo, no pone en riesgo la vida y no necesita tratamiento ni cambios en el estilo de vida. Sin embargo, algunas personas requieren tratamiento. “A día de hoy, no existe ningún tratamiento farmacológico y la única solución disponible es la intervención quirúrgica”, apunta Jaime Ibarrola, cuya tesis doctoral fue dirigida por Natalia López Andrés, investigadora principal de la Unidad de Cardiología Traslacional de Navarrabiomed (centro mixto de investigación biomédica de la UPNA y el Gobierno de Navarra).

Nuevas dianas terapéuticas

La investigación obedece a la necesidad de estudiar “nuevos mecanismos y nuevas dianas terapéuticas, encaminadas a la búsqueda de nuevos tratamientos farmacológicos para esta enfermedad”. “Los mineralocorticoides son unas hormonas secretadas por el organismo, de las que la principal y más potente es la aldosterona. Esta vía de la Aldosterona/Receptor Mineralocorticoide o Aldo/RM promueve la fibrosis cardíaca. Además, una gran cantidad de estudios han demostrado la implicación de esta vía en numerosas patologías cardiacas. En la actualidad, los fármacos ARMs bloquean los efectos de dicha vía e importantes estudios clínicos han mostrado que también mejoran la función del corazón mediante la disminución de la fibrosis cardiaca”, describe Jaime Ibarrola, quien pudo realizar su investigación gracias a las ayudas predoctorales de la UPNA y a los fondos de un proyecto europeo.

Su hipótesis de trabajo consistió en que la vía Aldo/RM podría jugar “un papel en el desarrollo del prolapso de la válvula mitral, modulando la activación y diferenciación celular”. “Además, actuar sobre la vía de la Aldo/RM podría ser una nueva diana terapéutica en esta dolencia y el bloqueo de esta vía con los fármacos ARMs podría prevenir las alteraciones de la válvula mitral asociadas con esta enfermedad. Los resultados demostraron, por primera vez, la implicación de la vía Aldo/MR en el desarrollo de la citada enfermedad y el efecto beneficioso del uso de estos fármacos”, concluye el investigador, cuya tesis doctoral ha sido calificada con sobresaliente “cum laude”.

Breve currículum

Antes de doctorarse en la UPNA, Jaime Ibarrola cursó sucesivamente en la Universidad de Navarra el grado en Bioquímica y el Máster en Investigación Biomédica. En la actualidad, trabaja como investigador posdoctoral en el Instituto de Investigación de Cardiología Molecular de la Universidad Tufts, en Boston (Estados Unidos).

Durante la realización de su tesis doctoral, Jaime Ibarrola completó dos estancias, como investigador, en el Centro de Investigación Cordeliers de la Universidad de La Sorbona, en París (Francia). Además, los resultados de su tesis han sido dados a conocer en ocho congresos internacionales celebrados en Alemania, España, Francia e Irlanda. Además, es autor de una decena de artículos de investigación publicados en revistas científicas internacionales.