Azul oscuro (#003dc4)

• 50 herrialdetako 600 profesional baino gehiagok osatutako partzuergoak nabarmendu du garrantzitsua dela diagnostikoa baieztatzea usaintzeko eta dastatzeko gaitasunean aldaketak nabaritu dituzten pertsonei

COVID-19 duten gaixo gehienek usaimena edota dastamena galtzen dutela berretsi duen nazioarteko ikerketa batean parte hartzen ari da Navarrabiomed. Ekimen hau 50 herrialdetako 600 langilek baino gehiagok osatutako nazioarteko partzuergo baten barruan kokatzen da.

Enrique Santamaría Martínez doktoreak, Navarrabiomedeko Neuroproteomika Klinikoaren Unitateko ikertzaile nagusiak, zuzentzen du zentroaren parte-hartzea nazioarteko partzuergoan, eta, horren arabera, COVID-19aren eta anosmiaren (usaimenaren galera) arteko harremana zuzena da eta gaixotasunaren fase goiztiarretan dastatzeko gaitasunaren murrizketa  ere bai. 50 herrialdetako 600 profesional baino  gehiagok parte hartzen dute azterketa horretan, eta aurkikuntzek inplikazioak izan ditzakete agerraldi berrietan diagnostiko-probak esleitzeko.

Iragan apirilaren 7an, Ikerketa Kimiosentsorialerako Partzuergo Globalak (GCCR) inkesta masibo bat egin zuen, parte hartzaileen usaimen eta dastamen gaitasunen inguruko informazio sentsoriala biltzeko. Pertsona horiek proba objektibo baten bidez (PCR testa edo balorazio klinikoa) diagnostikatu ziren, galdetegiari erantzun baino 15 egun lehenago gehienez. Usaimena, dastamena eta kemestesi funtzioa (usaintzeko, dastatzeko eta hozte, inurridura eta ahoan erre sentsazioak hautemateko duten gaitasuna) kuantifikatzeko eskatu zitzaien, COVID-19 gaixotasunaren aurretik eta bitartean, besteak beste. Gainera, sudur-buxadurarik izanez gero, hura seinalatzeko eskatu zitzaien.

Partzuergoak aurretiazko emaitzak lortu zituen apirilaren 18an, eta aurkikuntzak maiatzaren 8an argitaratu zituen medrxiv.org sarbide libreko biltegi publikoan. 40 herrialde baino gehiagotako 4.039 pertsonak bete zuten inkesta, eta emaitzen azterketak erakutsi du usaimena, gustua eta kemestesia nabarmen murrizten direla COVID-19 gaixotasuna diagnostikatu zaien gaixoetan. Garrantzitsua da nabarmentzea sudurreko buxadura ez dagoela lotuta galera horiekin. Horrek erakusten du adierazle bat izan daitekeela SARS-CoV-2 bidezko infekzioa eta beste infekzio biral batzuk bereizteko, hala nola hotzeria edo gripea (sudurreko buxadura eragiten duten gaixotasunak).

Modu honetan, usaimen eta dastamen gaitasunen murrizketa ospitaletara edo osasun zentroetara iristen diren eta gaixotasuna berresteko diagnostikorako testa behar duten COVID-19 ahalezko kasuen ezaugarri bereizgarri bezala har daiteke.

Proiektua gaitasun kimioentsorialen eta COVID-19aren inguruko aurreko beste ikerketa batzuez bereizten da, nazioarteko ikuspuntu masibo bat proposatzen duelako zientzia irekiko lankidetza esparru batean. Beste batzuen artean, hauek dira ekimenaren zuzendariak: Valentina Parma (Temple University, Filadelfia, AEB), John Hayes (Penn State, AEB), Thomas Hummel (Technische Universität Dresden, Alemania), Steve Munger (Universidad de Florida, AEB) eta Danielle Reed (Monell Chemical Senses Center, AEB).

Ikerketa, abian

Egun, 37.000 erantzun baino gehiago jaso ditu jada partzuergoak, eta galdetak aktibo jarraitzen du. Navarrabiomedek arnas gaixotasunen bat berriki izan duten pertsonak animatzen ditu, COVID-19 barne, https://gcchemosensr.org/ estekara sartzera eta galdetegia osatzera, eskura jarri diren 29 hizkuntzetako batean. “Pazienteen parte hartzea funtsezkoa da SARS-Cov-2k eragiten duen sintomatologia zehazteko. Orain, partzuergoaren barnean komiteak daude GCCR ekimenean bildutako informazio guztia erabiltzen duten berariazko ikerketa proiektuak abiarazteko”, aipatu du Santamaría doktoreak.

Neuroproteomika Klinikoaren Unitateak jakin nahi du zergatik galtzen duten usaimena COVID-19 duten pazienteek. Horretarako lankidetza ezarri du David Escorsen taldearekin (Navarrabiomedeko Onkoinmunologia Unitatea), SARS-CoV-2 birusak eraginda usaimen mailan daduden molekulen mekanismoaren aldaketa argitzeko.

“Koronabirusaren sarbideetako bat sudur-barrunbeen bidezkoa da. Hori dela eta, "usaimena-burmuina" ibilbidea aztertuz gero, jakin dezakegu zergatik ikusi diren garun-isuriak, epilepsia eta entzefalitisa COVID-19 paziente batzuetan".

Bestalde, Osasun Ministerioak eta Carlos III.a Osasun Institutuak egindako seroprebalentzia azterketaren aurretiazko emaitzen arabera, usaimena galtzea, COVID-19 patologiaren sintoma goiztiartzat hartzeaz gain, immunitate-erantzunaren iragarle ere izan daiteke”, adierazi du Santamaría doktoreak.

Ildo horretan, Navarrabiomedeko Neuroproteomika Klinikoaren Unitateak, Foru Komunitateko beste osasun instituzio publiko eta pribatuekin lankidetzan, usaimen-doitasuneko medikuntza garatzen eta ezartzen dihardu gaur egun. Analisi immunologikoekin batera, usaimena galtzea eragiten duten hainbat patologia modu eraginkorragoan diagnostikatu eta monitorizatu ahal izango dira; besteak beste, COVID-19 gaixotasuna.

• Informazio bideoa

Enrique Santamaría eta Joaquín Fernández-Irigoyen  Navarrabiomed bio-medikuntza ikerketa-zentroko Proteomika Unitateko ikertzaileek “Current Proteomic Approaches Applied to Brain Function / Burmuin-funtzioari aplikatutako hurbilketa proteomikoak” zientzia argitarapenaren edizioa koordinatu dute. Lana Springer-Nature argitaletxe entzutetsuak Neuromethods bildumaren baitan argitaratu du.

Liburua, neuro-endekapen gaixotasunen eta gaixotasun psikiatrikoen eboluzioan zehar proteinen paperari buruzko ezagutza hobetzera bideratutako 20 protokolo estandarizatutan egituratuta dago.

Egileak, IdiSNA Nafarroako Osasun Ikerketa Institutu eta ProteoRed-ISCIII plataforma nazionalari uztartuak egonik, garuneko proteomen kuantifikazio masiboa, aldaketa postradukzionalen monitorizazioa, organulu neuronalen isolamendua eta karakterizazioa eta datu omikoak integratzea ahalbidetzen duten tresna bio-informatikoen ezarpena posible egiten duten metodologien laburpen bat eskaintzen dute. Funtsezko gida da, bai neuro-proteomikaren eremuan sartu nahi duten ikasleentzat, bai neuro-zientzietan masa-espektrometriaren aplikazioei buruz ezagutza handitu nahi duten ikertzaileentzat.

Argitalpenaren garapenean Espainian, Suitzan, Frantzian, Danimarkan, Portugalen, Alemanian, Indian, Estatu Batuetan eta Brasilen kokatutako ikerketa-laborategietatik etorritako 75 ikertzailek parte hartu dute. Hauetako askok Navarrabiomed-eko Proteomika Unitatearekin maiztasunez kolaboratzen dute “The Human Brain Proteome Project (HBPP)” nazioarteko ekimenaren baitan. 

HBPP proiektua Human Proteome Organization (HUPO) erakundeak babesten du eta bere helburua garapen eta zahartze-maila ezberdinetan eta egoera patologikoetan giza garuna osatzen duten proteinen karakterizazio osoa egitea da.

• Europako 21 instituziok indarrak batu dituzte etapa terminaleko gaixotasun hepatikoari eta gutxiegitasun hepatikoari medikuntza sistemikoaren ikuspuntutik heltzeko.
• Navarrabiomed-FMSk Europako proiektuan parte hartuko du Bioinformatika Unitatearen bidez.

Interbentzio eta sendagai sorta anitz eskura izanagatik ere, milioi bat pertsona baino gehiago hiltzen dira urtero mundu osoan gaixotasun hepatiko kronikoaren (zirrosia) ondorioz. Gaixotasunak aurrera egiten duenean zirrosi desorekatura eta gutxiegitasun hepatiko akututik kronikora (ACLF), gibel-disfuntzioak beste organo batzuen hutsegitea eragiten du.

Zirrosiaren desoreka akutua eta gero, pazienteen %14 hiltzen da ACLFagatik hurrengo hiru hilabeteetan. Ez da ezagutzen gaixo batzuk zentzearen eta beste batzuk bizirautearen arrazoia, baina susmoa da erlazionaturik dagoela pazienteen artean dauden norbanakoaren araberako ezberdintasun genetiko handiekin, historia klinikoarekin, gertakizun prezipitatzaileekin, aurkezpen klinikoarekin eta tratamenduari ematen zaion erantzunarekin.

Norbanakoaren baitako ezberdintasun horiek tratamendu pertsonalizatuak eskatzen dituzte azpiko mekanismoen ulerkera zehatz batean oinarrituta. Egun, medikuntza sistemikoak eta errendimendu handiko teknologiak ahalbidetzen dute datu klinikoen analisia, integrazioa eta aurreikuspen eraginkor baten modelaketa, tratamendu egokitu eta pertsonalizatuago bat garatzeko.

Hurrengo 5.5 urteetan, DECISION ikerkuntza partzuergoak eskura dauden datu klinikoak eta, 8.600 denbora-puntutan, zirrosia duten 2.200 gaixoren lagin biologikoak ikertuko eta integratuko ditu terapia konbinatorio berriak identifikatzeko, animalietan balioztatzeko eta, gero, etorkizunik handiena duen terapia entsegu kliniko batean baloratzeko. 

DECISION proiektuaren helburu orokorra ACLF prebenitzea eta zirrosi desorekatua duten pazienteen artean hilkortasun tasa nabarmenki murriztea da. Proiektuak 6 milioi euroko finantzazioa jaso du Europako Komisioaren eskutik. 
 

• Website: decision-for-liver.eu
• David Gómez Cabrero. Ikerlari nagusia. Bioinformatika translazionala

Ikerketa David Gomez Cabrero doktoreak zuzendu du Navarrabiomed-en, eta emaitzak Nature Communications aldizkarian zabaldu dira 

David Gómez Cabrero doktorea Navarrabiomed ikerketa biomedikoaren zentroko Bioinformatika Unitateko ikerlari nagusia da, eta ikerketa baten emaitzak argitaratu ditu King's College London-eko profesionalekin batera; ikerketan, aho-barrunbea aztertu dute antibiotikoen aurreko erresistentzia gisa. 2017-2020 denboraldian garatutako azterketaren emaitzak duela gutxi eman dituzte ezagutzera doakoa den Nature Communications aldizkarian, eta aurrerapen esanguratsua ekarri dute antibiotikoen aurreko erresistentziaren garapenaren ezagutzan. 

Zenbait mikroorganismok —bakterioak barne— erresistentzia sortzen dute antibiotikoen aurrean, eta hori mehatxu orokor bilakatu da. Erresistentzia-prozesua ulertzeko, erresistentzia hori errazten duten geneen datu-baseak egin dira. Gene horiei oro har erresistoma deitzen zaie. Gizakiaren aho-barrunbean mikroorganismo ugari nagusi izan arren, orain arte ahoko erresistomaren azterketa oso mugatua izan da. 

Navarrabiomed-en eta King's College London Zentroaren artean egindako ikerketan sakon alderatu dute erresistoma ahoko mikrobiomaren 788 laginetan, mundu osoan; gainera, azken horiek hesteko erresistomarekin alderatu zituzten (gorozkien laginen analisitik eratorrita). DNA mikrobianoaren sekuentziazio tekniken konbinazioari eta horren analisi bioinformatikoari esker, bi zentroetako taldeek jatorriko herrialdearekin eta aho-barrunbean duen kokapenarekin loturiko aldeak aurkitu ahal izan dituzte. 

Zehazki, aldeak ikusi dituzte geneen, moten eta antibiotikoekiko erresistentzia-mekanismoen nagusitasunean. Ildo horretan, agerian utzi dute aho-barrunbean erresistomarenak diren geneen mota gutxiago izan arren, antibiotikoen aurrean erresistentzia jartzen duten geneak gehiago direla ahoan hestean baino. Era berean, erresistoman bateragarritasunak identifikatu dituzte listuaren laginen eta norbanako beren gorozkien artean.

Azterketaren arabera, garrantzitsua da erresistoma bereiztea giza gorputzaren alderdi ezberdinetan, zati bakoitzak antibiotikoen aurrean erresistentzia jartzeko duen potentziala eta testuinguru klinikoan antibiotikoen erabilerari zenbateraino eragiten dion jakite aldera.   

• Abundance and diversity of resistomes differ between healthy human oral cavities and gut. Nature Communications. 
• Behind the paper: The oral resistome: A refreshing perspective on AMR. David Moyes.