Noticias

Navarrabiomedeko Kudeaketa Unitateak gaur ostirala, irailak 3, argitaratu ditu doktoratu aurreko eta doktoratu ondorengo Navarrabiomed 2021 laguntzak esleitzeko proposamena eta deialdi bakoitzerako ebaluatutako hautagaien azken puntuazioak: doktoratu aurreko laguntza eta doktoratu ondorengo laguntza. Jarraian kontsulta eta deskarga dezakezu dagokion dokumentazioa.

Pasa den ostegunean, uztailak 29, ICTUSnet-en azken online ekitaldia egin zen; proiektu horretan, 2018az geroztik, Nafarroako Ospitale Guneko Neurologia Zerbitzuko eta Navarrabiomedeko profesionalek parte hartu dute. Europako sare horren xedea izan da lankidetza sustatzea ikerketan eta berrikuntzan, iktusak kaltetutako pazienteen arreta integrala eta bizi-kalitatea hobetzeko, datuak analizatzeko teknologia berrien laguntzarekin eta agenteen bikaintasun sare bat sortuta, informazioa, esperientziak eta jardunbide egokiak partekatu ahal izateko.

ICTUSnet-ek adimen artifizialeko erremintak erabili ditu garatzeko; hala nola, testu-meatzaritzako softwareak eta anonimizatutako eta parte hartzen duten eskualdeetan iktusaren kasuen erregistroetara lotutako datu-baseak (Big Data) kudeatzeko prozesuak eta algoritmoak. Ekitaldian adierazi bezala, 20 milioi biztanleko estaldura duen informazioa bildu da, eta erregistro nagusian iktusaren fase akutuari buruzko 1.000 kasu baino gehiagoren informazioa jaso da. Lortutako informazio guztia aztertu egin da, prozesu asistentzialak hobetzeko.
 
Ibilbide-orria eta web plataforma
 
Proiektuaren garapeneko azken hilabeteetan zehar, NOGeko Neurologia taldeak, Maria Herrera Isasi neurologo eta ikertzaile nagusia buru duela, eta Nafarroako Kalte Zerebralaren Elkartearekin (ADACEN) batera, ekintza-plana eta ibilbide-orri bat egin ditu Europako eskualdeetan iktusaren  arreta hobetzeko (horiek aurkeztu zituzten ekitaldian). Dokumentuan iktusari buruzko adierazpenak eta osasun-agintarientzako gomendio nagusiak jasotzen dira. 

Material hori eta beste batzuk sarearen esparruan sortutako web plataforma berri batean eskura daitezke; bertan, iktusari buruzko informazio eguneratua dago herritarrentzat oro har, eskualde bakoitzean 18 hilabetez egindako prozedura endobaskularren bidezko iktus iskemikoaren bir-perfusio tratamenduen konparaziozko txosten bisual bat barne, eta, horrekin batera, profesionalentzako eremu bat, datuen analisirako, testu-meatzaritzarako eta TC irudien adimen artifizialeko tresnetarako sarbide eta guzti.

ICTUSnet 10 bazkideko kontsortzio batek garatu du, eta, bertan, jabari publiko eta pribatuko osasun eta ikerketako erakundeek hartu dute parte. Agència De Qualitat i Avaluació Sanitàries De Catalunyak (AQuAS) koordinatzen du. Kontsortzioak Europako hego-mendebaldeko 6 eskualde ordezkatu ditu (Aragoi, Balear Uharteak, Katalunia, Nafarroa, Okzitania eta Portugalgo Iparraldea), eta gutxi gorabehera 20 milioi pertsonako biztanleria hartu du. Proiektua Interreg Sudoe Programak eman zuen, Eskualdeko Garapeneko Europar Funtsak finantzaturikoak (FEDER).

• ICTUSnet azken ekitaldiaren grabazio osoa. 
• Proiektuaren web korporatiboa.  
• Bideo dibulgatiboa: "Juntos en el ictus"

• Sariak banatzeko ekitaldiarekin, Nafarroako Berrikuntza Sistemari omenaldia eginez, amaiera eman zaio Iruñean zientziari eta kultura zientifikoari eskainitako asteari

‘Bioheart’ proiektuak SciencEkaitza nazioarteko lehiaketaren sari nagusia lortu du, gaur arratsaldean egin den Nafarroako Zientziaren III. Galaren esparruan. Ekitaldia Luis Piedrahita umoristak aurkeztu du, eta beste zazpi sari ere banatu dituzte. Bertaratuek ‘Dinamo’ ikuskizunaz gozatzeko aukera izan dute, La Fura dels Baus taldeak horretarako estreinatua.

Bioheart-ek proposatzen du giza bihotz-ehun bio-artifizialen garapenean berrikuntza-nodo bezala kokatzea Nafarroa eta horiek erabiltzea kardiotoxizitatearen probatze industrialerako eta (aurre)klinikorako. Isabel Sola, SciencEkaitza epaimahaiko kidea, arduratu da sari hau emateaz.

‘Bioheart’ taldea lehiaketara aurkeztutako talde handienetako bat da; 35 pertsona ditu erakunde hauetakoak: CIMA (Ikerketa Mediko Aplikatuaren Zentroa), CUN (Nafarroako Unibertsitate Klinika), Navarrabiomed (Ikerketa Biomedikoaren Zentroa), Navarrabiomed-NOG eta Ikan Biotech enpresa.

Sariak banatzeko ekitaldiari hasiera Luis Piedrahita aurkezleak eman dio, sabaitik zintzilikatuta eta plataforma mugikor baten gainean lurra hartuz. Plataforma horren gainean Navarra Arenako pista osoa igaro du umoristak, eta bertatik aurkeztu ditu talde irabazleak. Piedrahita, halaber, Paula Noya agurtu du, Lankidetza Teknologikoaren eta Bikaintasunaren zuzendaria ADItech-en, SINAIko koordinatzailea, eta erakunde antolatzailea, eta SciencEkaitzaren funtsa azaldu du. Horrez gain, Mikel Irujok, Garapen Ekonomiko eta Enpresarialeko kontseilariak, eta Juan Cruz Cigudosak, Unibertsitate, Berrikuntza eta Eraldaketa Digitaleko kontseilariak, Piedrahitarekin batera aipatu dute zientziaren gala honek Nafarroarentzat duen balioa.

Ekitaldian, halaber, SE2021 SINAI saria banatu da; hots, Nafarroako espezializazio adimentsuko sei arlo teknologikoren bateko jarduneko proiektu kolaboratiboak saritzen dituena. Ideia irabazlea ‘Diaterei’ izan da, endokarditisean zehar bihotz-balbularen zeluletan aldaketak identifikatu nahi dituen proiektua, gizonen eta emakumeen artean infekzioaren garapenean dauden desberdintasun molekularrak aztertzeko. Juan Luis Arsuaga epaimahaikideak banatu du saria. Talde hau osatzen duten 25 pertsonak Navarrabiomed, Navarrabiomed-NOG, CIMA eta AIN (Nafarroako Industriaren Elkartea) elkarteetakoak dira.

SE2021 OPEN Nasertic Saria berria izan da edizio honetan, eta Nafarroatik kanpoko ikerketa-taldeek parte hartzen duten ideia disruptibo berriak saritu ditu. Besteak beste, Errioxa, Euskadi, Madril eta Valentzia bezalako autonomia-erkidegoetako proposamenak eta Frantzia eta Australia bezalako beste herrialde batzuetakoak ere jaso dira. ‘U-Space’ Navarra ideia izan da irabazlea SE2021 OPEN Nasertic kategoria honetan, herritarren segurtasunerako irismen luzeko dronak erabiltzea lortzeagatik: erreskatea, suteak itzaltzea, trafikoaren kudeaketa, larrialdiko logistika eta azpiegitura kritikoaren ikuskaritzarako (linea elektrikoak eta gaseoduktuak). Iñaki Pinillosek, Nasertic-en zuzendari nagusiak, banatu du saria. Taldea FuVeX (irismen luzeko dronen enpresa), Nafarroako Gobernua, NAITEC eta NUPeko kideek osatzen dute.

SE2021 PÚBLICO Viscofan Saria SciencEkaitzaren web orrialdean jasotako botoen bidez hautatu da. Guztira 10.725 boto jaso dira, azken edizioan baino ia bi aldiz gehiago. ‘Reflexiones Ocultas’ proiektua izan da kategoria honetako irabazlea; hau da, zientziaren eta artearen munduak batu nahi dituen proiektua, inpaktu bisual handiko obra artistikoak sortzeko aukera ematen duen prozesu zientifiko baten garapenari esker. Jose Angel Arrarasek, Viscofan Taldeko I+G arloko Zuzendari Korporatiboak, eman du saria. Proiektua AINeko (Nafarroako Industriaren Elkartea) kideek osatzen dute.

Lau aipamen berezi

SE2021IDEAS Saria, lehiaketan proiektu gehien dituen kategoria, lau Aipamen Berezitan zatitzen da, eta IDEAS lehen sariaren aurretik banatu dira. Lehen Aipamena ‘Ideas Automoción y Mecatrónica’ izan da, eta Rafael Aquiquek, Dana Automocioneko CEOk, SPRIs-AI-i eman dio, kirolarekin loturiko lesio lotailu eta artikularren errehabilitazioa hobetzeagatik Adimen Artifiziala erabilita. Aukera ematen du posizioak ezagutzeko eta ariketak ebaluatzeko mugikor batetik bideo-kapturak eginda. Taldea San Miguel Klinikako eta NUPeko langileek osatzen dute.

IDEAS Cadena Alimentaria Aipamena ‘AI-Value’-rentzat izan da, Nafarroan nekazaritzako elikagaien hondakinak birziklatzeko eta horiei balioa emateko Adimen Artifizialeko erreminta bat garatzeagatik. Ramon Gonzalok banatu die saria, Nafarroako Unibertsitate Publikoko errektoreak. Proiektu honetan, CNTAk eta NUPek parte hartu dute.

Era berean, ‘Radical’ proiektuak irabazi du IDEAS Energías Renovables y Recursos Aipamen Berezia, detektatzeko sistema berria garatzeagatik; hau da, kostu baxuko radar-sentsoreak, metasuperfiziekin hobetuak, modulo fotovoltaikoen kalitate-kontrol ez suntsitzaileari aplikatua. Saria Eduardo Ryanen eskutik jaso dute, Iberdrolaren Nafarroako zonako burua. NUPen eta CENER-en RADICALean parte hartzen dute.

IDEAS Salud izan da azken Aipamen Berezia, eta ‘Hepagena’ proiektuarentzat izan da, Nafarroako pediatriako biztanleen artean esteatosi hepatikoarekin loturiko gaixotasun metabolikoaren azterketa genetikoa, soziodemografikoa eta prospektiboa burutzeagatik. Alfonso Sánchez-Tabernerok saria eman dio edizio honetako talde ugaritako beste bati, NUPek, Navarrabiomedek, NOGek, UNAVek eta CUNek osatua.

Ikuskizuna

Sarien banaketa SciencEkaitza 2021 IDEAS-ekin amaitu da, eta aurrean aipaturiko BIOHEART proiektuarentzat izan da; ondoren, la Fura dels Baus taldeak Dinamo aurkeztu du, SciencEkaitzarako pentsatutako ikuskizuna, dantza garaikidea eta antzerkia bezalako arte-diziplinak teknologiarekin eta ingeniaritzarekin batzen dituena. Dinamok ikuslea pentsamendu zientifikoaren prozesuan murgiltzen du, eta irudimenetik abiatzen garela erakusten du, sormen-prozesu goren gisa, eraldaketa,  garapena eta berrikuntza jorratzeko. Ikuskizun honen bitartez, Nafarroako sare zientifikoa omendu nahi izan dute.

SciencEkaitza Sari Zientifikoak ADItech-ek antolatzen ditu, SINAIren (Nafarroako I+G+b Sistema) koordinatzaileak, Nafarroako Gobernuaren, Zientzia eta Berrikuntza Ministerioaren (FECYT bidez) lankidetzarekin eta beste erakuande publiko eta pribatu batzuen babesarekin.

Eduardo Albéniz Arbizuk, Navarrabiomed - IdiSNAko Endoskopia Digestiboko Unitateko arduraduna eta Nafarroako Ospitale Guneko Digestio-Zerbitzuko laguntzailea, bere doktore tesiaren irakurketa eginen du Nafarroako Unibertsitate Publikoaren eskutik datorren ekainaren 29an, astearetea, 12:00etan, Navarrabiomedeko areto nagusian eta bideokonferentzia bidez. COVID-19agatik ezarritako araudia jarraituz eta egun dagoen edukieren mugaketagatik, aurretik baimena jaso duten pertsonak joan ahalko dira aurrez aurreko saiora.

Tesia, “Riesgo de hemorragia diferida tras resección endoscópica mucosa de lesiones colorrectales de gran tamaño”, argitalpen laburren modalitatean egin da ikerketaren 2. Lerroan: Osasun Publikoa, Erizaintza eta Medikuntza. Guztira, 5 argitalpen zientifiko egin dira:

• A Scoring System to Determine Risk of Delayed Bleeding After Endoscopic Mucosal Resection of Large Colorectal Lesions
• Clinical validation of risk scoring systems to predict risk of delayed bleeding after EMR of large colorectal lesions
• Clip Closure After Resection of Large Colorectal Lesions With Substantial Risk of Bleeding
• Prophylactic Clipping After Colorectal Endoscopic Resection Prevents Bleeding of Large, Proximal Polyps: Meta-analysis of Randomized Trials
• The Answer to “When to Clip” After Colorectal Endoscopic Mucosal Resection Based on a Cost-Effectiveness Analysis

Bere doktoretzan, Eduardo Albénizek ondorengo doktoreek zuzendu dute: Berta Ibáñez Beroiz, Metodologia Unitateko arduraduna eta Navarrabiomedeko ikertzailea, eta Roberto Aguado Jiménez, NUPeko Osasun Zientzietako Departamentuko Fisiologia alorreko irakasle titularra. 

Tesiaren laburpena

Odoljario geroratua (HD) mukosa endoskopikoaren erresekzioaren (RME) konplikazio potentzialki larriena da. Batzuetan, ondorio kliniko kaltegarriak eragiten ditu, eta baliabide materialen gehiegizko kontsumoa eragiten du.

Endoskopia Digestiboko Espainiako Elkartearen (GSEED-RE) erresekzio endoskopikoko lantaldeak lankidetzan egindako hainbat lanetan, tesiaren autoreak koordinatu dituenak, erresekzio ondoko HD eta homoklipekin egin daitekeen prebentzioaren inguruan ondokoa ondorioztatu da:

• GSEED-RE2ren eredu prediktibo bat, erraz identifika daitezkeen lau aldagaiz integratua RMEaren aurretik (lesioaren gertatu den lekuaren ingurua, antiagregatzaile/antikoagulatzaileen erabilera, ≥40 mmko tamaina eta komorbilitate altua), HDren arriskua aurreikus dezake, aurreko ereduen (GSEED-RE y ACER) gaitasun prediktibo handiagoa izanik.
• Erauzketa ondoko mukosa-akatsak hemoklipekin ixten badira, pedikulatu gabeko lesio kolorrektal handiena (LCRNP) eta odoluste-arrisku handia badago, murriztu egiten da HD arriskua. Efektu hori eskarak erabat ixtearen ondorioa da.
• Isurketa osteko mukosa-akatsak hemoklipekin guztiz ixtearen praktika orokortuak ez du HDren arriskua murrizten. Alabaina, ixtea eraginkorra izan zen HDren arriskua murrizteko tamainu handiko lesio proximaletan erabiltzen bada. 
• LCRNPren isurketa osteko mukosa-akatsen itxiera osoa, neurri kostu-efektiboa da odol-isurketarako arrisku handia duten pazienteei aplikatzen bazaie, baina ez da hala edozein RME eta gero modu unibertsalean aplikatzen bada. Ekialdeko Europan, HD arrisku altua duten pazieenten itxiera profilaktikoa ez da soilik CE, gainera kostua aurrezten da. 

Ikerketa lerro beretik, Eduardo Albéniz odol-isurketa diferitua ekiditzeko aplikazio endoskopikorako gel baten eraginkortasuna balioesten lan egiten ari da. Gainera, Adimen Artifiziala NUP – Navarrabiomedeko taldearekin lankidetzan, Humberto Bustince doktoreak zuzendua, algoritmo bat garatzen ari da. Horren helburua minbizi goiztiarren isurketa endoskopikoa eta gero agertzen diren konplikazioak aurreikusteko (CEINek saritutako negozio-ideia berritzailea).

Emaitzen zabalpena eta jasotako laguntzak

Garatutako ikerketa hainbat kongresu nazional eta internazionaletan aurkeztu da, eta bi sari eskuratu ditu: Endoskopia Digestiboko Espainiako Elkartearen Kongresu nazionalean komunikaziorik hoberenarena, eta Patologia Digestiboko Espainiako Kongresu nazionalean komunikaziorik hoberenarena endoskopian. 

Lan hau “la Caixa” Fundazioa, Caja Navarra Fundazioa eta Navarrabiomeden intentsifikazio programari esker izan da posible (ID 100010434; Proiektua:  PR15/11100006), eta Endoskopia Digestiboko Espainiako Elkarteko Fundazioaren beka bati esker. Halaber, Eduardo Albénizek Navarrabiomeden eta Nafarroako Ospitale Guneko Digestio-Zerbitzuko babesa izan du. 
 

Ekainak 29, asteartea, 16:00etan, Zoom bidez (aldez aurretik izena eman behar da).

Datorren ekainaren 29an, asteartearekin, 16:00etan, “Pirinioetan larrialdi eta hondamendietako osasun arretak dituen erronkak” webinarra izanen da Zoom bidez, EGALURG larrialdetako medikuntzako mugaz gaindiko lankidetza sareak antolatuta. Horretan Navarrabiomedek parte hartzen du bazkide bezala, ondorengo entitateekin batera: CHU de Toulouse (Okzitania, Frantzia), Kataluniako Sistema de Emergencias Médicas (SEM) eta CH de la Côte Basque (Pirinio Atlantikoak, Frantzia). Nafarroan entitate kolaboratzaile bezala ere parte hartzen dute Nafarroako Ospitale Guneak, Nafarroako Unibertsitate Publikoak, Nafarroako DYAk eta Gurutze Gorriak.

Saioan, ordubeteko iraupena izanen duena, krisi egoeratan eta mugaren bi aldeetan arreta medikoan lankidetza sustatzeko beharrari helduko zaio, baita elkar ekiteko protokoloak bateratzeko garrantziari ere, eta ekimen honetan eraiki diren azpiegitura berritzaileak aurkeztuko dira. Horrek guztiak pazienteei ematen zaien arreta eta osasun langileen lana hobetzea du helburu. Adibidez, Europa Okzitania Unitate Mugikor Balioaniztuna, egun COVID-19aren aurkako borrokari laguntza ematen ari zaiona, edo kartografiaren aplikazioa, larrialdi egoeratan erabaki logistikoak hartzea errazteko osasun-unitateak erakusten dituena. 

Online ekintza mahai-inguru formatuan eginen da, eta eskualde bakoitzean proiektuaren arduradunak direnek parte hartuko dute: Vanessa Houzé-Cerfon, EGALURGeko zuzendaria eta SAMU 31ako ikerketako koordinatzailea (CHU de Toulouse), Tomás Belzunegui, EGALURGeko zuzendari zientifikoa Navarrabiomeden eta NUPeko Medikuntza Graduko Dekanoordea, Antoni Encinas, SEMeko zuzendaria, eta Nicolas Harcaut, SAMU 64ko profesionala (CH de la Côte Basque).

Amaitzeko, galderen tartea irekiko da. Bertaratzen direnek idatziz utzi ahalko dizkiete hizlariei. Aurkezpenak konektatzen diren pertsona guztientzako ulregarriak izan daitezen, gaztelaniara eta frantsesera itzulpen zerbitzua eskainiko da. 

Interesa duten pertsonek aldez aurretik izena eman beharko dute. Ekitaldiaren informazio gehiago.

EGALURGi buruzko informazio gehiago
 
POCTEFA proiektua

EGALURG proiektua mugaz gaindiko Europako lankidetza sare bat da komunitate isolatuetan, larrialdietan eta hondamendietan osasun arreta hobetzeko Pirinioen bi aldeetan. EGEFek proiektuaren %65 finantzatu du, Interreg V-A Espainia-Frantzia-Andorra programaren bidez (POCTEFA 2014 2020). POCTEFAren helburua Espainia-Frantzia-Andorra mugen eremuan integrazio ekonomiko eta soziala indartzea da. Haren laguntza mugaz gaindiko jarduera ekonomikoak, sozialak eta ingurumenekoak garatzera bideratuta dago, lurraldearen garapen iraunkorraren aldeko estrategia komunen bidez.

“Inteligencia Artificial (IA) y Neoplasias Gastrointestinales” eta “Nora” izan dira lehen eta bigarren sariaren irabazleak, hurrenez hurren, Nafarroako Gobernuak Nafarroako Enpresa eta Berrikuntzaren Europako Zentroa (CEIN) sozietate publikoaren bitartez bultzatutako “Osasunaren eremuan negozio-ideia berriak 2021” lehiaketan.

Unibertsitate, Berrikuntza eta Eraldaketa Digitaleko kontseilari Juan Cruz Cigudosak banatu ditu gaur goizean sariak, Foru Komunitatean osasunaren sektorearekin lotuta, etorkizuneko potentzial handiena duten negozio-ideiak saritzeko asmoarekin. Sariak banatzen, Pilar Irigoienek ere parte hartu du, CEINeko kontseilari delegatuak..

5.000 euroko lehen saria “Inteligencia Artificial (IA) y Neoplasias Gastrointestinales” proiektuarentzat izan da. Adimen Artifizialeko (AA) aplikazio bat da, neoplasia gastrointestinalen tratamendu endoskopikoa optimizatzeko aukera ematen duena. Balizko konplikazioak aurreikusten ditu eta horiei aurre hartzen die (odoljarioa eta zulaketa). Talde sustatzailea honako hauek osatzen dute: Eduardo Albeniz, Humberto Bustince, Iosu Rodriguez, Sheyla Montori, Carlos Lopez Molina eta Juana Guerra.

Bigarren saria, 3.000 eurokoa, “Nora” proiektuarentzat izan da; hau da, etxez etxeko test zerbitzua da, lagin biologikoak analizatzeko. Lehen etapa honetan, ugalkortasunarekin zerikusia duten 4 test mota eskainiko dituzte, emakumeek beren hormonak modu erraz, diskretu eta azkarrean aztertzeko aukera izan dezaten, haien osasuna kontrolatzeko aukera emanda. Camina Paniagua doktoreak sustatu du.

Sarien zenbatekoa proiektua abian jartzeko erabiliko da, baina, horrez gain, bi ekimenak HEALTH Azelaratzailearen lehen edizioan sartu ahal izango dira; hau da, osasunaren arloan proiektuak abian jartzen espezializatua. Era berean, CEINeko adituen aholkularitza eta akonpainamendua izango dute enpresa-proiektua egituratzeko.

Proiektu irabazleak hautatzeko epaimahaia honako hauetako ordezkariek osatu dute: Unibertsitate, Berrikuntza eta Eraldaketa Digitaleko Departamentua; Osasun Departamentua; Nafarroako Unibertsitate Publikoa (NUP); Nafarroako Unibertsitateko Innovation Factory; Nafarroako Unibertsitateko Berrikuntza eta Ekintzailetza Zentroa; Sondena; eta CEIN.

Proiektu finalistak

Hauek izan dira “Osasunaren eremuan negozio-ideia berriak 2021” lehiaketako proiektu finalistak:

Osasunatea. Osasun-sistementzat prestaturiko sistema informatikoa, hitzorduen kudeaketa iraunkorra eta eraginkorra egiteko eta gaixoen informazioa beste era batera kudeatzeko.

Etxeko oxigenoterapiak monitorizatzea. Oxigeno-terapientzat atxikidura monitorizatzeko zerbitzua; horrela, neumologoek eskuratu ahal izango dute agindutako terapien aurrean pazienteen atxikiduraren benetako informazioa, eta fakturazioaren kontrola erraztuko zaie Osasun-erakundeetako Ekonomia eta Finantza Unitateei.

Osasuna kudeatzeko erremintak. Big datan eta adimen artifizialean oinarritutako irtenbidea, osasun-erakundeetan izan daitezkeen kontrako gertaerak identifikatzeko, erakundearentzat alertak sortuaz, aurretiaz jarduteko.

“Osasunaren eremuan negozio-ideia berriak 2021” lehiaketa CEIN HEALTH programan sartzen da, eta zerbitzu espezializatuak ematen ditu gure lurraldean osasunaren arloko berrikuntza eta ekintzailetzako ekimenak sustatzeko, azkartzeko eta eskalatzeko.

La investigación del ISPLN destaca la importancia de la segunda dosis y de mantener las medidas de prevención tras la vacunación para evitar contagios.

Una investigación del Instituto de Salud Pública y Laboral de Navarra (ISPLN) realizada a casi 21.000 personas en la Comunidad Foral, entre enero y abril de 2021, confirma la efectividad de las vacunas para prevenir la hospitalización por SARS-CoV-2. Esta fue de un 72% al haber recibido una primera dosis y aumentó hasta el 95% al contar con dos dosis.

Por todo ello, desde el ISPLN se anima a la población a completar la vacunación para conseguir su máximo beneficio. “La efectividad de una dosis de la vacuna es moderada, y es alta tras la segunda”, destaca el equipo de investigación en un informe, recientemente publicado por la revista científica Eurosurveillance. 

Este estudio se impulsó para evaluar la efectividad de las vacunas frente al coronavirus, en condiciones de uso real, en personas mayores de 18 años que, además, habían sido contacto estrecho de casos confirmados de COVID-19 en Navarra. En concreto, se analizaron 20.961 contactos estrechos, de los cuales 869 habían recibido una dosis de la vacuna y 512, dos.

De los contactos vacunados, el 58% había recibido la vacuna de Pfizer, el 37,9% la de AstraZeneca y el 4,1% la de Moderna.

No obstante, hay que tener presente que este estudio no es adecuado para comparar la efectividad entre marcas porque cada una de estas vacunas se administró a grupos de población muy diferentes. Además, por el momento en el que se realizó la investigación, no se registraron personas que hubieran recibido una segunda dosis de AstraZeneca.

Un estudio realizado en contactos estrechos

Habitualmente, los estudios de efectividad de la vacuna tienen dificultades para conseguir que los dos grupos que se comparan, siendo uno el de personas vacunadas y otro el de no vacunadas, sean iguales en cuanto a la exposición a riesgo de infección. Por ejemplo, esto puede dificultarse porque las personas que se vacunan antes sean más cuidadosas en la aplicación de otras medidas preventivas o, por lo contrario, que tras vacunarse relajen las medidas de prevención.

Sin embargo, el presente estudio utiliza un diseño que consigue, según destacan desde el ISPLN, un “muy buen control” de estos posibles sesgos. En el caso de esta investigación, todas las personas analizadas habían tenido una exposición de riesgo y tenían una probabilidad similar de infección.

Así, las personas de la muestra fueron analizadas al principio y al final del periodo de cuarentena para descartar que se hubieran contagiado. En total, se detectaron 7.240 (35,6%) infecciones confirmadas por SARS-CoV-2, de las que 5.467 fueron sintomáticas y 559 requirieron ingreso hospitalario. La variante predominante fue la inglesa, que se detectó en el 68,9% de las 1.256 cepas secuenciadas.

Más efectividad para evitar infecciones sintomáticas

El estudio pone de manifiesto que la efectividad de las vacunas para prevenir cualquier infección por SARS-CoV-2 fue del 35% con una dosis y del 66% con dos dosis. La efectividad mejoró cuando se evaluó el efecto frente a casos sintomáticos (42% con una dosis y 82% con dos dosis). 

El ISPLN sigue monitorizando en la actualidad los datos sobre la efectividad de las vacunas, de los que se dará cuenta cada semana en el informe epidemiológico. Así, tal y como ha presentado esta mañana la consejera de Salud, Santos Induráin, en sede parlamentaria, los datos más recientes indican que la efectividad de la vacuna es del 39% con una dosis y del 81% con pauta completa para prevenir casos sintomáticos del COVID-19, y para prevenir ingresos hospitalarios por COVID-19 es del 75% con una dosis y del 87% con vacunación completa.

En personas vacunadas con una dosis, según prosigue el estudio, la administración de la segunda aumentó la protección “significativamente”: un 48% frente a todas las infecciones y un 69% frente a infecciones sintomáticas.

Cabe precisar que la efectividad de una dosis frente a infecciones sintomáticas fue algo menor en personas mayores de 60 años, 30%, frente a 51% en personas entre 18 y 59 años. Sin embargo, las diferencias entre edades se redujeron tras la segunda dosis: 77% frente a 84%.

Estas estimaciones de efectividad son levemente inferiores a las obtenidas en ensayos clínicos, porque, entre otras cuestiones, entre la población vacunada puede haber mayor representación de personas con peor respuesta por la edad y patologías.

También son algo menores que las descritas en estudios realizados específicamente en personal sanitario, que son personas jóvenes o de mediana edad, entre los que puede existir el conocido como efecto del trabajador sano. Este hace referencia a que, a menudo, el personal que participa en las pruebas se encuentra en un buen estado de salud.

El ISPLN sigue monitorizando en la actualidad los datos sobre la efectividad de las vacunas, de los que se dará cuenta cada semana en el informe epidemiológico.

Medidas de prevención para evitar la transmisión

La investigación pone de manifiesto dos datos clave con implicaciones en la transmisión del COVID-19. Aunque infrecuentes, existe la posibilidad de que haya infecciones en personas vacunadas que requieran de ingreso hospitalario. En segundo lugar, la efectividad de las vacunas es menor para prevenir infecciones si incluimos las asintomáticas. Esto significa que las personas vacunadas pueden adquirir la infección y transmitirla, por lo que el ISPLN aconseja que se sigan manteniendo las medidas preventivas mientras haya circulación de COVID-19.

• Ver nota de prensa difundida. 

• Bilera, NUPeko Gizarte Kontseiluak antolatua, Navarrabiomeden egoitzan egin da

Nafarroako Unibertsitate Publikoko Gizarte Kontseiluko Foro Sozial eta Enpresarialak, gaur goizean, ondorengo gaiaren inguruan bilera bate gin du “Medikuntza pertsonalizatua eta ikerketa, eta Osasuneko zerbitzuak Nafarroako garapen enpresarialerako aukera bezala”. Topaketa, Patxi Arregui NUPeko Ikerketako errektoreordeak eta Javier Vidorreta Gizarte Kontseiluko presidenteak zuzendua, Navarrabiomedeko egoitzan egin da, Nafarroako Gobernuko eta NUPeko ikerketa biomedikoko zentro mistoa. 

Bilera 12:00etan hasi da Gizarte Kontseiluko presidente Javier Vidorretaren hitzaldiarekin. Kontseilu horren funtzio nagusiak, erran duenaren arabera, “unibertsitateak ingurunearekin konektatzen laguntzea da, eta hori hainbat ekintzatan islatuko da, Gizarte eta Enpresen Foru hau kasu, gure irakasle eta ikertzaileak gure komunitateko gizarte eta enpresa sareko eragile garrantzitsuenekin konektatzeko aukera ematen diguten topaketak eta jardunaldiak”.

Zehazki, oroitarazi du jardunaldi hau Gizarte Kontseiluak lehendik antolatutako beste ekintza baten parte dela, medikuntza pertsonalizatuaren eremuan enpresek identifikatutako aukerak lantzeko. “Une honetan ekintza eremua zabaldu eta Nafarroak osasunaren zenbait alorretan ikerketan eta berrikuntza teknologikoan aukera enpresarialetan izan ditzakeen aukerak hausnartuko ditugu. S3n bildutako Nafarroan oinarrizkoa den sektore batekin eta formakuntzaren eta ikerketaren NUPen plan estrategikoaren helburuekin lerratutako gai bat da, medikuntza, ingeniaritza, datuen zientzia, biomedikuntza, fisioterapia alorrekin besteak beste”.

Ondoren, Iñigo Lasa Navarrabiomedeko zuzendariaren agurra eta gero, saioa mahai-inguruan zentratu da: “Medikuntza pertsonalizatua, berrikuntza Osasunean eta sektore enpresarialean: gertutasunaren aukera”. Juan Cruz Cigudosa Nafarroako Gobernuko Unibertsitatea, Berrikuntza eta Eraldaketa Digitaleko kontseilariak, Ángel Alonso, NAGEN programaren arduradunak eta Carlos Artundo Osasuneko zuzendari nagusiak parte hartu dute.

Bere txandan, Nafarroa gai horren buruan doala azaleratu du kontseilariak, genomikaren hiriburuetako bat baita estatu mailan. Nabarmendu du Medikuntza Pertsonalizatuko Estrategia Integrala izanen duen lehen eskualdea izanen dela epe luzera, 50 ekintza baino gehiago hartzen dituena. Horren azken helburua da “medikuntza berri hau ezartzea, zentroan jartzen duena, inoiz baino gehiago, pazientea eta bere banakotasuna”.

Lankidetza publiko pribatuan dituen itxaropenez, Cigudosak baieztatu du, alde batetik, horrek oinarri teknologikoko enpresen belaunaldi bati bide eman diezaiokeela, eta, bestetik, “medikuntza mota honen beharrak posible eginen ditu bestelako enpresa batzuk, hala nola, digitalizazioan oinarrituak, estrategian parte hartzen duten zentroekin lan egiteko negozio aukerak bilatzen Nafarroara hurbiltzea. Elkar elikatzen duen sistema bat da, eta, ondorioz, Nafarroa osasunaren berrikuntzan garrantzitsua den gune bat bilakatzen duena”.

Ondoren, bertaratutakoen artean eztabaida bat izan da, eta Gizarte Kontseiluko presidente Javier Vidorretak jardunaldiko ondorioak laburbildu eta komunean jarri ditu. 14:00etan amaitu da Patxi Arregui errektoreordearen eta Juan Cruz Cigudosa kontseilariaren agurrarekin.

Foro Sozial eta Enpresariala

NUPeko Gizarte Kontseiluko Foro Sozial eta Enpresarialak aipatu kontseiluaren parte hartzea eta aholkularitza soziala sustatzen ditu, eta bere saioetan Gizarte Kontseilu ordezkariek, errektorearen taldekoek, Unibertsitatea-Gizartea Fundaziokoek eta unibertsitatearen alorreko profesional esanguratsuek parte hartzen dute.

Bere sorreratik, 2010ean, foro horrek eztabaidatzeko eta gizartearen beharrei NUP gerturatzeko formulak proposatzeko balio izan du, formakuntza metodoetan berrikuntzak sartzeko, doktoreen enplegua enpresen munduan indartzeko edo emakumeen presentzia areagotzeko zientziaren eta teknologiaren esparruan.