Noticias

La Unidad de Gestión de Navarrabiomed - Fundación Miguel Servet ha publicado hoy miércoles, 7 de junio la adjudicación definitiva de la Ayuda "Stop Fuga de cerebros" 2023 de Roche Farma.

• Epaimahaiak nabarmendu egin du proiektua, adinekoen autonomia, ongizatea eta osasuna sustatu baititu.

Nafarroako Unibertsitate Publikoko (NUP) eta Navarrabiomedeko “Ariketa fisikoa sustatzea, adinekoen hauskortasunari eta erorikoei aurrea hartzeko: VIVIfrail” programak Kontsumo Ministerioaren XVI. Estrategia NAOS Sariak (Nutrizioa, Jarduera Fisikoa eta Obesitatearen Prebentzioa) irabazi du. Sari horien xedea obesitatearen eta bestelako gaixotasun ez-kutsakorren prebentzioa sustatzen duten ekimenak bultzatzea da, elikadura osasungarria sustatuz eta jarduera fisikoa erregulartasunez egitea sustatuz.

Sarietako epaimahaiak Mikel Izquierdo Redín katedradunak koordinatua NUP-Navarrabiomedeko proiektua sarritu zuen, “adineko pertsonen autonomia, ongizatea eta osasuna sustatzea, osagai anitzeko ikuspegiaren bidez. Ikuspegi horrek ariketa fisikoa, nutrizioa eta medikazioaren berrikuspena hartzen ditu, kirolaren eta gure ongizate eta gizarte-laguntzako zerbitzuen artean sinergiak sortuz, eta modu globalean lan eginez. VIVIfrail proiektuaren saria “osasun arloa” kategorian sartzen zen.

Estrategia NAOS sarien XVI. ediziorako, Elikagaien Segurtasunaren eta Nutrizioaren Espainiako Agentziak ematen dituen sarietarako, 78 eskabide jaso ziren modalitate bakoitzerako, eta horietatik 47 aukeratu ziren.
 

70 urtetik gorakoentzako ariketa fisikoaren sustapena

VIVIfrail osagai anitzeko ariketa fisikoaren programa bat da, 70 urtetik gorako pertsonen erorketak eta hauskortasuna prebenitzea helburu duena. Azken urtean, hauek hartu dute parte proiektuan: Nicolas Unibertsitar-Velilla (Nafarroako Unibertsitate Ospitaleko Geriatria Zerbitzua), Fabricio Zambón Ferraresi eta Mikel López Sáez de Asteasu (Navarrabiomed-UPNA) eta Leocadio Rodríguez-Mañisas (Fundación para la Investigación de Biofriso).

VIVIfrail Europako Batasunean eta Osasunaren Mundu Erakundean (OME) Osasuna eta Bizi Kalitatea Sustatzeko Estrategiaren barruan dago, baita Osasun Ministerioaren hauskortasuna prebenitzeko eta hauskortasuna prebenitzeko estrategiaren barruan ere.

Programa hori zabaltzeko, ikertzaileek doako hainbat material argitaratu dituzte osasun arloko profesionalentzat eta jarduera fisikoaren eta kirolaren esparrukoentzat. Hezkuntza-gida bat da, gailu mugikorretarako aplikazio bat (telefono adimendunak eta tabletak) eta liburu elektroniko bat, proiektuaren web gunearen bidez eskuragarri daudenak.

Europako Batzordeko aditu-talde batek “jardunbide egoki” gisa hautatu zuen VIVIfrail proiektua 2017an, eta Osasunerako Mundu Erakundeak gomendatu zuen adinekoen gaitasun funtzionala hobetzeko ekimen gisa.

• Eva Joverrek eta Amaia García de la Peñak ahozko komunikazio hoberenaren bi sari irabazi dituzte

Kardiologia Translazionaleko Ikerketa Unitatea - ikerketa biomedikoko zentroko eta Nafarroako Ospitale Unibertsitarioko profesionalek osatzen dutena -, Freibourgen (Alemania) eta Fuengirolan (Malaga) nazioarteko bi biltzarretan aintzatetsi dute. Unitate hori ikerketa-zentroko eta Bihotzaren Arlo Klinikoko profesionalek osatzen dute. Taldeak bihotzeko balbulen endekapena eragiten duten mekanismoak aztertzen dihardu 2013tik. Natalia López Andrés unitateko burua da.

Emakumeentzako balbula-estenosiaren aurkako tratamendu berria

Eva Jover García Navarrabiomedeko doktoratu ondoko ikertzaileak ahozko komunikazio onenaren saria jaso zuen European Section of the Aldosterone Council (ESAC) sinposioan. Freibourgen egin zen martxoaren 24tik 25era, eta ehun profesionalek parte hartu zuten. Haren lanak, “Hartzaile mineralokortikoidearen antagonismoak, emakumeen zelula interstizial balbularra kaltzifikatzea prebenitzen du miR19b/NR3C2 prozeduraren bidez, eta TFGβ zenbakiaren seinaleztapenak”, aukera farmakologiko berri bat planteatzen du, emakumeengan balbula-estenosia tratatzeko.

Balbula-estenosia aorta-balbula behar bezala irekitzea eragozten duen gaixotasuna da. Balbula hori oso garrantzitsua da hirugarren adinean, eta ez dago tratatzeko botikarik. Gizonezkoetan, balbula hondatu egiten da, hezurraren antzeko ezaugarriak hartuz; emakumezkoetan, berriz, fibrosi gehiago dago, eta horrek adierazten du gaixotasunak ez duela sexuaren araberako garapena. Alde horiek gorabehera, emakumeak ez daude oso adieraziak ikasketetan, eta, beraz, tratamendu suboptimoak jasotzen dituzte eta pronostiko okerragoa dute.

Lanak frogatzen duenez, gaixotasunean mikroRNA19b molekula txikia murriztu egiten da emakumeengan bakarrik, eta fibrosia eta hezurra sortzen ditu. Gainera, molekula horren balioak berrezartzeko gai den botika bat identifikatzen du. Espironolaktona da, giltzurrunetako eta bihotz-hodietako gaixotasunak tratatzeko erabili ohi den botika.

Sexuaren aldagaia kontuan hartuta tratamendu eraginkorragoak lortzeko genero-ikuspegia duten azterketek duten garrantzia egiaztatzen du egindako ikerketak.

Balbula mitralaren narriaduran parte hartzen duten mekanismoak

Bestalde, NOU – Navarrabiomed taldeko kardiologoak eta doktoratu aurreko ikertzaileak, Amaia García de la Peña Urtasunek, “Mitro-balbulopatia primarioa argituz: eredu diferentzial histologikoak eta molekularrak azpimota etiologikoen artean” lana aurkeztu zuen. Lan horren bidez, ahozko komunikazio hoberenaren saria jaso zuen 2023ko Heart Societyko nazioarteko kongresuan. Martxoaren 29tik apirilaren 1era bitartean egin zen topaketa Fuengirolan (Malaga), eta 415 parte-hartzaile bildu ziren guztira.

Balbula mitralaren gaixotasuna bihotz-balbulen asaldura ohikoena da, herrialde garatuetako biztanleen %1,8ri eragiten diona. Gaur egun ez dago tratamendu farmakologikorik, eta kasu larrietan tratamendu bakarra bihotz-kirurgia da. Gaixotasun horien arazoetako bat da ez direla ezagutzen haien garapenean zerikusia duten mekanismo molekularrak eta zelularrak.

Aurkeztutako lanak balbula mitraleko gaixotasunen etiologia nagusien (Barlow-en gaixotasuna, akats fibrroelastikoa, gaixotasun kaltzifikatua eta gaixotasun erreumatikoa) azterketa konparatiboa eskaintzen du, 300 pazienteren balbula mitraleko ordezko kirurgietan lortutako ehuna aztertuz. Zehazki, gaixotasun horiekin zerikusia duten mekanismo nagusiak aztertu ziren, eta etiologien artean eredu diferentzialak daudela ikusi zen. Horrek etorkizunean patologia bakoitzerako jomuga terapeutiko espezifiko berriak garatzen lagun dezake.

ADItech Corporación Tecnlogicak Nafarroako I+G+B ekosistemako 42 agente bildu ditu bi egunez Open SINAI azokan, Baluarte Biltzar Jauregian eta Auditorioan. Ekitaldiak erakustoki-gune bat eta hitzaldietarako gune bat izan ditu, eta esperientzia eta kasu arrakastatsuen trukea erraztu du, sinergia eta negozio-aukera berriak sortzeko.

Navarrabiomedeko standa

Navarrabiomed azokan egon da bi egunetan, erakustoki gisa, bere stand korporatiboarekin, bisitariei beren 20 ikerketa-unitateen eta zentroko 6 zerbitzu zientifiko-teknikoen jarduera hurbiltzeko. Foroak, halaber, Berrikuntza Unitatea ikusarazteko balio izan zuen, Osasunbidetik datozen berrikuntza-ideiak eta -ekimenak babesten eta bideratzen baititu.

Bigarren jardunaldian, Angel Alonso Medikuntza Genomikoko Unitateko arduradunak NAGEN-Mx ezagutarazi du. Proiektu hori S4 Proiektu Estrategiko Onenaren kategorian SciencEkaitza sarirako izendatu zuten.

NAGEN-Mxi buruzko informazioa

NAGEN-Mx -en helburu nagusia Nafarroan bularreko minbiziaren bahetze pertsonalizatuari laguntzea da. Giza genoma populazio-arriskuko talde desberdinetan aztertuta, arreta berezietara bideratu nahi dira gaixotasuna garatzeko joera handiena duten gene-eramaileak.

Horrela, Nafarroak xede-populazioarentzat eraginkorragoa eta bidezkoagoa den detekzio goiztiarreko programa bat sustatzen du. Proiektua NAGEN programaren parte da, Nafarroako Gobernuaren apustu estrategiko bat, Osasunbidea-Nafarroako laguntza praktikan genomen azterketa ezartzeko. Navarrabiomed da proiektu estrategiko honen buru, eta Nafarroako Ospitale Unibertsitarioa, Nafarroako Osasun Publikoaren eta Lan Osasunaren Institutuko eta Making Genetics enpresako profesionalek ere parte hartzen dute. NAGEN-Mx taldeak parte-hartzaile bakoitzaren informazio genetikoa eta historia medikoa aztertzen ditu, haien arrisku pertsonala zenbatesteko eta emakume bakoitzarentzat bahetze-metodorik egokiena ebaluatzeko.

Horrela, Nafarroak xede-populazioarentzat eraginkorragoa eta bidezkoagoa den detekzio goiztiarreko programa bat sustatzen du. Proiektua NAGEN programaren parte da, Nafarroako Gobernuaren apustu estrategiko bat, Osasunbidea-Nafarroako laguntza praktikan genomen azterketa ezartzeko.

• Liliana Andrea Moralesek Navarrabiomeden garatu du bere ikerketa, NUPen eta Europar Batasunaren Iberus Talent laguntza bati esker

“Staphylococcus aureus” (urrezko estafilokokoa) protesi ortopedikoetan infekzioak maizen eragiten dituen bakterioetako bat da, eta haren atxikitzeko eta biofilma sortzeko gaitasuna (film babesle bat da biofilma, bakterioa erresistenteagoa egiten duena) izan du aztergai Liliana Andrea Morales Laverdek Nafarroako Unibertsitate Publikoan (NUP) berriki defendatu duen doktoretza-tesian. Ikerketa Navarrabiomedeko Patogenesi Mikrobianoko Unitatean egin da (IdiSNA), Iñigo Lasa Uzcudun unitate horretako ikertzaile nagusiaren eta Cristina Solano Goñi doktore eta unitate bereko ikertzailearen zuzendaritzapean.

NUPeko doktore berriak azaldu duenez, urrezko estafilokokoaren genoman elementu asko daude infekzioak sortzeko gaitasuna areagotzen dutenak, hala nola gene jakin batzuen presentzia edo gabezia eta sekuentzia kodifikatzailean edo geneen arteko guneetan izandako bariazioak. Hala ere, “bariazio horien eragina, neurri batean, aztertu gabe egon da orain arte”, adierazi du. Hain zuzen ere, geneetan gertatzen diren eta hasieran bakterioak atxikitzeko eta ondoren biofilma eratzeko garrantzitsuak diren bariazio horien eragina aztertu zuen Liliana Andrea Moralesek bere doktoretza-tesian.

Tesia garatzeko, Liliana Andrea Moralesek Campus  IberusTalent programako doktoretza aurreko beka bat izan du, Europar Batasunak (Marie Sklodowska‐Curie H2020 ekintzen parte gisa) eta Nafarroako Unibertsitate Publikoak batera finantzatua. Gainera, ikerketak finantzaketa jaso du Ekonomia, Industria eta Lehiakortasun Ministerioaren 2017ko I+G+b-ko proiektuetarako laguntzen eta Zientzia eta Berrikuntza Ministerioaren 2020ko I+G+b-ko proiektuetarako laguntzen deialdien bidez. 

Geneen arteko bariazioen eragina

NUPeko doktore berriak azaldu duen bezala, tesiaren emaitzek “agerian uzten dute geneen arteko guneetan gertatzen diren aldaketak aldagarritasun iturri direla isolatu klinikoetan, eta bakterioaren patogenesiarekin lotutako elementu horien adierazpen maila desberdinak eragiten dituztela”. “Isolatu kliniko” esaten zaie aztertzeko xedez infekzio batetik erauzten (isolatzen) diren bakterioei.

Bere ikerketan, Liliana Moralesek metodologia bat garatu zuen sagu baten koinfekzio eredu batean urrezko estafilokokoaren anduiak aldi berean identifikatzeko eta kuantifikatzeko. “Metodologia horri esker, desberdintasun nabarmenak identifikatu ahal izan ziren isolatuen atxikitzeko eta kolonizatzeko gaitasunean”, zehaztu du. “Etorkizunean, metodologia hori baliagarria izan liteke lotura estua duten isolatu klinikoen arteko lehia-abantailak identifikatzeko”, erantsi du.

Ikerketa horiek Margarita Trobos doktorearekin eta Göteborgeko Unibertsitateko (Suedia) Biomaterialen Sailarekin lankidetzan egin zituen, Liliana Moralesek ikerketa-egonaldi bat egin baitzuen bertan.

Ikertzailearen curriculum laburra

Liliana Moralesek Mikrobiologiako eta Bioanalisiko Gradua ikasi zuen Santanderreko Industria Unibertsitatean (Kolonbia), eta horrek piztu zion ikerketarekiko interesa. Gero, Graduondoko Elkarte Unibertsitario Iberoamerikarraren (AUIP) eta Early Stage Researchers (ESRs) programaren bidez (IberusTalent), Lilianak masterreko ikasketak Errioxako Unibertsitatean egin zituen, eta doktoretzakoak NUPen, azken horiek nazioarteko aipamenarekin. Bere prestakuntzan, Liliana Morales Mikrobiologiaren eta Ingeniaritza Molekularraren arloetan espezializatu da, Osasunaren eremuan bereziki.

• Prentsa-oharra www.unavarra.es webgunean

Liliana Andrea Moralese Laverdek, Navarrabiomed-IdiSNA-ko Mikrobio Patogenesiaren Unitateko ikertzaileak, Nafarroako Unibertsitate Publikotik egindako Bioteknologiako doktore tesia - nazioartean aipatuta -, irakurriko du datorren ostiralean, otsailaren 17an. Ekitaldia 11:00etan hasiko da, Navarrabiomedeko Ekitaldi Aretoan.

Doktorego-lana, “Analysis of the association between polymorphisms in intergenic regions of Staphylococcus aureus genes involved in biofilm formation and periprosthetic joint infections”, izenekoa, Navarrabiomed-en egin da, Iñigo Lasa Uzcudun, unitateko Ikerlari nagusia eta y Cristina Solano Goñi, ikertzalea, doktoreen zuzendaritzapean.

Ikerketaren garapena

Staphylococcus aureus gailu medikoei lotutako infekzioak eragiten ditu gehien mikroorganismoa da. Gaur egun, bakterio-genomen sekuentziazioari esker, aldaketa genetikoen eta berariazko fenotipoen arteko loturak identifika daitezke. Hala ere, eskualde intergenikoetako aldaketek arreta gutxi jaso dute, ugariak baitira eta haien eragina zehaztea zaila baita. Bere doktorego-tesian, Lilianak geneen arteko aldaketen eginkizuna aztertu zuen, gailu medikoei lotutako infekzioen patogenesian elementu garrantzitsuak kodetzen dituzten geneetan, protesiei eta zauriei lotutako infekzioen isolatu klinikoetan.

Emaitzek azaleko itsasgarriak kodetzen dituzten geneen geneen arteko eskualdeen aldaketak, gainazal medikoekiko hasierako atxikidura neurtzen dutenak, klonal konplexuen ezaugarriak direla eta itsasgarrien adierazpen-mailan aldaketa nabarmenak eragiten dituztela agerian uzten dute.

Aitzitik, PIA/PNAG polisakaridoaren sintesia eragiten duen ADBC operoiaren genearteko zonak (biofilmaren matrizearen osagai nagusia) oso kontserbatuta daude, eta zona horietako aldaketek ez dute eraginik adierazpen-mailan. Emaitza horiek iradokitzen dutenez, genoma-analisiak eskualde intergenikoak isolatu klinikoen arteko aldagarritasun fenotipikoaren iturri garrantzitsutzat hartu behar ditu. Emaitza horiek iradokitzen dutenez, genoma-analisiak eskualde intergenikoak isolatu klinikoen arteko aldagarritasun fenotipikoaren iturri garrantzitsutzat hartu behar ditu.

Bestalde, Lilianak metodologia metagenomiko bat garatu zuen, anplizoien sekuentziazioan oinarritua, Staphylococcus aureus-en andui desberdinak aldi berean identifikatu eta kuantifikatzeko, kateterreko koinfekzio murinoaren eredu batean. Metodologia horri esker, alde nabarmenak hauteman ziren isolatuen atxikimendu- eta kolonizazio-gaitasunean. Oso erabilgarria izango da estu lotutako isolatu klinikoen arteko lehia-abantailak identifikatzeko.
Aurkeztutako ikerketa Navarrabiomed-en egin da, eta Margarita Trobos doktorearen eta Goteborgeko Unibertsitateko Biomaterialen Sailaren, - non doktoregaiak ikerketa-egonaldi bat ere egin baitzuen -, laguntza izan du.

Emaitzen finantzaketa eta hedapena
 
Tesia garatzeko, Lilianak doktore aurreko beka bat izan du, IberusTalent programarena, Europar Batasunak Marie Sklodowska Curie H2020 Ekintzen eta Nafarroako Unibertsitate Publikoaren artean kofinantzatua. Horrez gain, Ekonomia, Industria eta Lehiakortasun Ministerioaren 2017ko I+G+B proiektuetarako laguntza-deialdien eta 2020ko I+G+B proiektuetarako laguntza-deialdien bidez finantzatu da ikerketa.

Tesi honen emaitzak Microorganisms  eta Biofilm aldizkari hauetan argitaratu dira, eta hainbat foro zientifikotan aurkeztu dira: (Eurobiofilms Mallorca 2022, 31st European Congress of Clinical Mikrobiology (online) & Infektious Diseases (ECCMID), Espainiako Mikrobiologia Elkarteko XXVIII. Biltzarra (Online), Jacako 2021ko Doktoretza Jardunaldiak eta y Biofilms9 2020 (online).

• 2022an Foru Komunitateari objektu baliotsuak eman dizkioten 78 pertsona aintzatetsi ditu Nafarroako Gobernuak
• Chivite Lehendakariak eskertu egin du “zuen historiaren zati bat herritar guztiei lagatzeko erabakia”

Maria Chivite Nafarroako Lehendakaria izan da gaur arratsaldean 2022an Foru Komunitateari objektu baliotsuak eman dizkioten pertsonak aitortzeko ekitaldian, eta eskerrak eman dizkie “zuen historiaren zati bat herritar guztiei lagatzeko hartutako erabakiagatik”. Hitzaldian zehar, Lehendakariak dohaintza ekonomiko bat nabarmendu du, “bereziki esanguratsua izateagatik”; hain zuzen ere, Miguel Servet Fundazioak jaso du, NavarraBiomed ikerketa biomedikoaren zentroaren jarduera kudeatzen duen organoak. Zehazki, pertsona batek, hil eta gero, bere ondare osoa eman dio erakundeari, milioi erdi eurokoa.

Aurten, guztira 78 pertsonak egin dizkiote balio historikoa duten objektuen dohaintzak Nafarroari, museoetan eta artxiboetan gordetzeko, eta beste ondasun esanguratsu batzuen dohaintzak ere bai. Aintzatespen-ekitaldia Nafarroako Jauregiko Tronuen Aretoan egin da, eta bertan izan dira, Chivite Lehendakariaz gain, Elma Saiz, Ekonomia eta Ogasuneko kontseilaria, Rebeca Esnaola Kultura eta Kiroleko kontseilaria eta omendutakoen ordezkariak. Emaileek diploma bat jaso dute Lehendakariaren eskutik, horren bidez Nafarroako Gobernuak publikoki eskertzen baitu egindako ekarpena.

Milioi erdi euro inguru ikerketarako

Chivitek eskerrak eman nahi izan dizkio pertsona horri “osasun-ikerketa garatzen” laguntzeagatik. “Honako hau bezalako dohaintza pribatuak aparteko finantzaketa dira ikerketa biomediko publikorako. Legegintzaldi honetan, baliabideak gehitu ditu, eta emaitzek guztiok bereziki harro sentiarazten gaituzte beste ondare honekin – materiala bezain garrantzitsua –; hots, ezagutza”, adierazi du.

Gogoan izan Navarrabiomed - Fundación Miguel Servet erakundeak egindako jarduerarekin elkarlanean aritu nahi izanez gero, formulario hau bete edo zentroko administrazio-taldearekin harremanetan jar zaitezkeela. Bi kasuetan, partikularrek eta enpresek jarraitu beharreko prozesuaren berri emango da.

Informazio osoa Nafarroako Gobernuaren webgunean.
 

La Unidad de Gestión de Navarrabiomed ha difundido hoy martes, 25 de abril, la propuesta de adjudicación de la "Ayuda para la intensificación de un/una F.E.A. del Servicio de Hematología y Hemoterapia del HUN para la Sala Blanca CellMa" 2023. El objeto de esta convocatoria de intensificación es incentivar, promover y consolidar el desarrollo de la actividad de la Sala Blanca CellMa en colaboración con el Hospital Universitario de Navarra.

A continuación, se facilita la documentación para su consulta y descarga.