Noticias

• Europako 21 instituziok indarrak batu dituzte etapa terminaleko gaixotasun hepatikoari eta gutxiegitasun hepatikoari medikuntza sistemikoaren ikuspuntutik heltzeko.
• Navarrabiomed-FMSk Europako proiektuan parte hartuko du Bioinformatika Unitatearen bidez.

Interbentzio eta sendagai sorta anitz eskura izanagatik ere, milioi bat pertsona baino gehiago hiltzen dira urtero mundu osoan gaixotasun hepatiko kronikoaren (zirrosia) ondorioz. Gaixotasunak aurrera egiten duenean zirrosi desorekatura eta gutxiegitasun hepatiko akututik kronikora (ACLF), gibel-disfuntzioak beste organo batzuen hutsegitea eragiten du.

Zirrosiaren desoreka akutua eta gero, pazienteen %14 hiltzen da ACLFagatik hurrengo hiru hilabeteetan. Ez da ezagutzen gaixo batzuk zentzearen eta beste batzuk bizirautearen arrazoia, baina susmoa da erlazionaturik dagoela pazienteen artean dauden norbanakoaren araberako ezberdintasun genetiko handiekin, historia klinikoarekin, gertakizun prezipitatzaileekin, aurkezpen klinikoarekin eta tratamenduari ematen zaion erantzunarekin.

Norbanakoaren baitako ezberdintasun horiek tratamendu pertsonalizatuak eskatzen dituzte azpiko mekanismoen ulerkera zehatz batean oinarrituta. Egun, medikuntza sistemikoak eta errendimendu handiko teknologiak ahalbidetzen dute datu klinikoen analisia, integrazioa eta aurreikuspen eraginkor baten modelaketa, tratamendu egokitu eta pertsonalizatuago bat garatzeko.

Hurrengo 5.5 urteetan, DECISION ikerkuntza partzuergoak eskura dauden datu klinikoak eta, 8.600 denbora-puntutan, zirrosia duten 2.200 gaixoren lagin biologikoak ikertuko eta integratuko ditu terapia konbinatorio berriak identifikatzeko, animalietan balioztatzeko eta, gero, etorkizunik handiena duen terapia entsegu kliniko batean baloratzeko. 

DECISION proiektuaren helburu orokorra ACLF prebenitzea eta zirrosi desorekatua duten pazienteen artean hilkortasun tasa nabarmenki murriztea da. Proiektuak 6 milioi euroko finantzazioa jaso du Europako Komisioaren eskutik. 
 

• Website: decision-for-liver.eu
• David Gómez Cabrero. Ikerlari nagusia. Bioinformatika translazionala

• Carlos III.a Osasun Institutuaren onirtzia dutenek jasoko dute diru-laguntza

Nafarroako Gobernuak 700.000 euro jarriko ditu COVID-19aren aurkako ikerketa biomedikoko proiektuak finantzatzeko, eta dirulaguntza Carlos III.a Osasun Institutuak aldeko balorazioa proiektuek jasoko dute. 

Ekimena Foru Exekutiboak pasa den asteazkenean onartutako foru lege dekretuan jasotako bat da; bertan, premiazko hainbat neurri agertzen dira koronabirusaren osasun-krisiak eragindako inpaktuari erantzuteko. Xedapen baten bidez finantzatu ahal izango dira "Covid-19 Funtsa" deialdiaren esparruan Carlos III.a Osasun Institutuak ondo ebaluatutakoak eta proiektuaren gastuen %100eko finantzaketa ziurtatuta ez dutenak.

Ezohiko eta premiazko deialdiaren helburua da terapia berriak eta botiken entseguak edo borroka honetan eraginkorragoak diren estrategiak bilatzen dituzten ikerketa-proiektuak babestea. Deialdian Espainia osoko 1.000 eskaera baino gehiago jaso dira, eta baliteke zientifikoki eta teknikoki ongi ebaluatutako proiektuak berehala finantzatzerik ez izatea.

Horretarako, Unibertsitateko, Berrikuntzako eta Eraldaketa Digitaleko Departamentuak 700.000 euroko partida mobilizatu du, oraindik egin gabeko beste deialdi batzuetako funtsak lehenesteko. Laguntza hautatutako ikerketa-taldeen eskura jarriko da haien aurrerapenak luzamendu handiagorik gabe burutzeko; hortaz, aurretik ordainduko da eta, ondoren, justifikatu egin beharko da.

Nafarroako Gobernuak zientziaren eta berrikuntzaren alde egindako apustua

Unibertsitate, Berrikuntza eta Eraldaketa Digitaleko kontseilaria den Juan Cruz Cigudosak prentsaurrekoan azaldu ditu neurri honen ezaugarriak, eta esan du “mekanismo eraginkorra dela, Nafarroako Gobernuak zientziaren eta ikerketaren alde egindako apustua islatzen duena bizitza eta etorkizuna hobetzeko tresna gisa”.

Halaber, Cigudosak adierazi du neurri honen asmoa dela “Nafarroatik ikerketa bultzatzea, proposamen berriak sustatuaz eta Carlos III.a Osasun Institutuak gai moduan hautatutakoak batera finantzatuaz, Foru Komunitateko ikerketa-zentroak babesteko helburuarekin”. Ildo horretan zentro horiei eskatu die proposamenak ahalik eta azkarren aurkezteko.

Baldintzak eta zehaztapenak

Proiektu bakoitzaren dirulaguntzaren zenbatekoa Carlos III.a Osasun Institutuak egindako balorazioaren, dagoen kredituaren eta finantzatu beharreko ekimenkopuruaren arabera zehaztuko da. Institutuaren aldeko balorazioa duten proiektuak iristen diren ordenan emango dira laguntzak, SARS - CoV-2 birusaren aurrean ezagutza eta teknologia garatzeko dagoen premia dela-eta.

Eskaerak elektronikoki aurkeztuko dira Nafarroako Gobernuaren izapide-katalogoaren webgunean, eta ematen den laguntza bakoitza zuzeneko laguntza onartzeko ebazpena sinatu bezain laster argitaratuko da.

• Estatu Batuetako Pediatriako Elkarte Medikoaren aldizkariak Navarrabiomeden eta NUPen egindako ikerketa honen emaitzak biltzen ditu 
   

Navarrabiomedeko eta Nafarroako Unibertsitate Publikoko Osasun Zientzien Saileko (NUP) ikertzaile batzuk, osasuna eta bizi-kalitatea hobetzeko ariketa fisikoa agintzen adituak direnak, Gorputz Hezkuntzako klaseen kalitatea edo kopurua areagotzearen ondorioei buruzko lan baten egileak dira. Azterketa hori gazteen osasunari eta oinarrizko mugimen-gaitasunei buruzkoa da (3 urtetik 18 urtera bitartekoak). Artikulua duela gutxi argitaratu dute JAMA Pediatrics aldizkarian (Journal of the American Medical Association). 

Azterketa horrek 50.000 gazte ingururi buruzko datuak aztertu zituen, eta ondorioztatu zuen estrategia kualitatiboek (adibidez, osagai kardiobaskular eta muskular handiko jokoak eta jarduerak sartzeak edo saioen plangintza metodologiko hobea egiteak) onura osasungarriak ekar ditzakeela ikasleen egoera fisikoari eta oinarrizko mugimen-gaitasunei dagokienez. 

Antonio García-Hermoso, Robinson Ramirez-Vélez, Alicia Mª Alonso-Martínez eta Mikel Izquierdo Redín ikertzaileez gainera (Navarrabiomedeko, Idisnako eta NUPeko kideak) honako hauek ere sinatzen dute lana: Miguel Ángel Pérez-Sousa (Huelvako Unibertsitatea) eta Rodrigo Ramírez-Campillo (Los Lagoseko Unibertsitatea. Osorno, Txile).
 

Ariketaren premia egoera fisikoa hobetzeko

Azterketa honetako ikertzaileek adierazi dute, halaber, ezin direla beti Gorputz Hezkuntzako ariketarako edo asteko saioetarako eskola-orduetan emandako orduak gehitu, eta horretarako erabilitako denboraren eraginkortasuna hobetzeko iradokitzen dute (HIIT intentsitate handiko tarteen entrenamendua, muskulu-indarra, jauziak edo zirkuituak bezalako estrategien bidez). Hala ere, autoreek azpimarratzen dute, eskola-ordutegian horrelako estrategiek dakartzaten hobekuntzak gorabehera, gazteek eskolaz kanpoko jarduera fisikoetan gehiago hartu behar dutela parte, adin-tartearen arabera (hau da, egunean 60 minutu jarduera fisiko neurritsu edo bizian).

Halaber, esan dute Gorputz Hezkuntzak beste helburu batzuk ere betetzen dituela, ez bakarrik jarduera fisikoa egitearekin zerikusia dutenak, hala nola sozializazioa, lankidetza, ohitura osasungarriak eta gorputz-adierazpena sustatzea, besteak beste. Hala ere, gogorarazi dute eskola-umeen egoera fisikoa hobetzea funtsezkoa dela osasunerako, epe labur eta luzera, gazteen obesitate-tasa handiak eta jarduera fisikorik eza direla eta, zeinak “eskoletatik landu beharreko osasun publikoko arazoa” baitira.

Ikerketa David Gomez Cabrero doktoreak zuzendu du Navarrabiomed-en, eta emaitzak Nature Communications aldizkarian zabaldu dira 

David Gómez Cabrero doktorea Navarrabiomed ikerketa biomedikoaren zentroko Bioinformatika Unitateko ikerlari nagusia da, eta ikerketa baten emaitzak argitaratu ditu King's College London-eko profesionalekin batera; ikerketan, aho-barrunbea aztertu dute antibiotikoen aurreko erresistentzia gisa. 2017-2020 denboraldian garatutako azterketaren emaitzak duela gutxi eman dituzte ezagutzera doakoa den Nature Communications aldizkarian, eta aurrerapen esanguratsua ekarri dute antibiotikoen aurreko erresistentziaren garapenaren ezagutzan. 

Zenbait mikroorganismok —bakterioak barne— erresistentzia sortzen dute antibiotikoen aurrean, eta hori mehatxu orokor bilakatu da. Erresistentzia-prozesua ulertzeko, erresistentzia hori errazten duten geneen datu-baseak egin dira. Gene horiei oro har erresistoma deitzen zaie. Gizakiaren aho-barrunbean mikroorganismo ugari nagusi izan arren, orain arte ahoko erresistomaren azterketa oso mugatua izan da. 

Navarrabiomed-en eta King's College London Zentroaren artean egindako ikerketan sakon alderatu dute erresistoma ahoko mikrobiomaren 788 laginetan, mundu osoan; gainera, azken horiek hesteko erresistomarekin alderatu zituzten (gorozkien laginen analisitik eratorrita). DNA mikrobianoaren sekuentziazio tekniken konbinazioari eta horren analisi bioinformatikoari esker, bi zentroetako taldeek jatorriko herrialdearekin eta aho-barrunbean duen kokapenarekin loturiko aldeak aurkitu ahal izan dituzte. 

Zehazki, aldeak ikusi dituzte geneen, moten eta antibiotikoekiko erresistentzia-mekanismoen nagusitasunean. Ildo horretan, agerian utzi dute aho-barrunbean erresistomarenak diren geneen mota gutxiago izan arren, antibiotikoen aurrean erresistentzia jartzen duten geneak gehiago direla ahoan hestean baino. Era berean, erresistoman bateragarritasunak identifikatu dituzte listuaren laginen eta norbanako beren gorozkien artean.

Azterketaren arabera, garrantzitsua da erresistoma bereiztea giza gorputzaren alderdi ezberdinetan, zati bakoitzak antibiotikoen aurrean erresistentzia jartzeko duen potentziala eta testuinguru klinikoan antibiotikoen erabilerari zenbateraino eragiten dion jakite aldera.   

• Abundance and diversity of resistomes differ between healthy human oral cavities and gut. Nature Communications. 
• Behind the paper: The oral resistome: A refreshing perspective on AMR. David Moyes.

Zelula txikien biriketako minbizia duten gaixoek buruko erradioterapia egin behar izaten dute, garuneko metastasien aurkako prebentzio-neurri gisa, gaixoen erdiari garatzen baitzaizkio gaixotasunean zehar. Neurri horiek ondorio negatiboak ditu gaixoen memorian, eta ia %70ari eragiten dio; beraz, tratamendua baztertzeko arrazoi nagusia izaten da. Gaur egun, Nafarroako Ospitale Guneak (NOG) parte hartzen du Bartzelonako Mar Ospitalea buru duen azterketa batean; beste hamabi zentrok ere garatzen dute, eta lehen aldiz erakutsi du hipokanpoaren garuneko zatia babestuta tratamenduaren ondorio hori saihestu daitekeela. 

Entsegu klinikoa Onkologia Erradioterapikoko Ikerketa Klinikoaren Taldeak (GICOR) sustatu du, Onkologia Erradioterapikoko Espainiako Sozietateko Biriketako Minbiziaren Espainiako Onkologia Taldearekin (GOECP-SEOR) elkarlanean. Azterketaren burua Mikel Rico Osés da Nafarroan, onkologo erradioterapikoa, eta harekin batera lanean ari dira Enrique Martínez López, Onkologia Erradioterapikoaren Zerbitzuko burua, eta Laura Bragado Álvarez, Erradiofisika eta Babes Erradiologikoaren Zerbitzuko fakultatiboa, hirurak Nafarroako Ospitale Gunekoak. Horiez gain, honako hauek ere hartzen dute parte: Margarita Illas Pérez-Mosso,  Navarrabiomed-FMS-koa eta entseguaren koordinatzailea, eta Nuria Rodríguez de Dios, azterketaren ikertzaile nagusia eta Mar Ospitaleko Onkologia Erradioterapikoaren Zerbitzuko mediku ondokoa. 

2 urte eta 150 gaixo bilduta 

III. faseko azterketa bat da, zelula txikien biriketako minbizia duten 150 gaixo bildu ditu, garuneko metastasirik gabeak. Horietako 15 Nafarroako azterketan sartu dira NOGeko Onkologia Erradioterapikoko taldearen eta Navarrabiomed - Miguel Servet Fundazioko Entsegu Klinikoen Plataformaren bitartez.

Hipokanpoa garunaren erdian kokatuta dagoen zona txikia da, eta, beste funtzio batzuen artean, memoriarekin eta ikaskuntzarekin lotzen da. Lehen tumore ezberdineko garuneko metastasiak dituzten gaixoekin aurretik egindako azterketek jada erakutsi zuten eremu hori babestea ona zela. Baina orain arte ez zen egiaztatu zelula txikien biriketako minbizia duten gaixoengan, eta prebentzio moduan tratatzen ziren tumorea garunera ez zabaltzearren. 

Azterketaren bidez aztertu dituzte, halaber, gaixoen bizi-kalitatean duen inpaktua, bigarren mailako ondorioak, garuneko metastasiaren eragina, biziraupena eta hipokanpoaren tamainaren aldaketak. Hori guztia inplikaturiko zentroetako Erradiologia zerbitzuen lankidetzari esker egin ahal izan da.

Era berean, segimendua egin zaie gaixoei bi urtetan zehar, eta, horrela, erresonantzia magnetikoa bezalako hainbat proba egin zaizkie hipokanpoaren tamainaren bilakaera ikusteko, eta memoriaren testa ere bai. Emaitzen arabera, hipokanpoa babestu zaien pertsonen taldean, memoria 3 hilabetera kontserbatzeaz gain, erradiazioa jaso eta handik bi urtera ere bere horretan mantendu dela egiaztatu da. Gainera, garuneko irudiek erakusten dute garezur osoa irradiatzen den kasuetan, hipokanpoa atrofiatu egiten dela. Aztertutako gainerako alderdiei dagokienean, ikus ahal izan da ez dagoela biziraupeneko alderik garun osoan erradioterapia jaso duten gaixoengan. Aldi berean, egiaztatu da hipokanpoan metastasiaren eragina oso baxua dela. 

Aldaketa praktika klinikoan 

Mikel Rico gustura agertu da lortutako emaitzekin eta horien garrantzi klinikoarekin. “Entseguari esker egiaztatu ahal izan dugu era horretako tratamendua segurua dela eta gaixoen memoria zaintzeko eta, modu horretan, haien bizi-kalitateari eusteko aukera ematen duela. Hori dela-eta, hipokanpoen babesa laster sartuko da protokolo klinikoetan”, adierazi du. 

Garuneko eremu hori babestu daiteke NOG bezalako zentroetan, ekipamendu aurreratua dutenetan, zona bakoitzean ematen den erradiazioaren irismena eta dosia modulatzeko aukera izateagatik. Horrez gain, derrigorrezkoa izango da talde medikoak eta erradiofisikoak dedikazio handiagoa eskaintzea.  
Lan horrek ahozko aurkezpen onenaren saria jaso zuen ekainean Onkologia Erradioterapikoko Espainiako Sozietatearen XX. Biltzarrean (SEOR), eta irailean Chicagon American Society of Radiation Oncology’s (ASTRO) Biltzarrean aurkezteko hautatu dute.

Erreferentziako artikulua

Rodríguez de Dios N, Couñago F, López JL, Calvo P, Murcia M, Rico M, Vallejo C, Luna J, Trueba I, Cigarral C, Farre N, Manero RM, Durán X, Samper P. Treatment design and rationale for a randomized trial of prophylactic cranial irradiation with or without hippocampal avoidance for SCLC: PREMER-trial on behalf of GOECP/SEOR-GICOR. Clinical Lung Cancer 2018; 19: e693-e697.

Hugo Arasanzek, Nafarroako Ospitale Guneko (NOG) onkologoak eta Navarrabiomed-eko Onkolnmunologia Unitateko doktoratu aurreko ikertzaileak, artikulu bat argitaratu berri du Cancers onkologiako nazioarteko aldizkarian. Artikuluan, biriketako minbizi ez mikrozitiko metastasikoa duten gaixoengan PDL1/PD1 aurkako inmunoterapiarekin tratatuta egindako azterketaren emaitzak azaltzen ditu. Azterketa bi zentroren artean garatu dute, eta Minbiziaren Kontrako Espainiako Elkartearen (AECC) laguntzari esker egin ahal izan dute. 

Azterketan helburu nagusia hiperprogresioa aztertzea izan da; hau da, inmunoterapiaren ondorioz tumorea hazteko abiaduraren ustezko bizkortzea, tratamendu horiek jasotzen dituzten biriketako minbizidun gaixoen %15a inguruk izan dezaketena, eta biziraupen txikiagoarekin lotzen dena. Ikerketari esker, fenomeno hori, inmunoterapiaren lehen dosia eman ondoren, odol periferikoan gertatzen den T CD4 linfozitoen azpitaldearen bat-bateko igoerarekin lotu ahal izan da; beraz, goiz detektatzeko aukera eman dezake, prebenitzeko atea irekitzearekin batera. 

Mundu-mailan arlo horretan egiten den lehen azterketa prospektiboa da, eta 2017 eta 2019 urte artean egin zuten Nafarroako osasun publikoaren sareko gaixoengan; gaixo horiek bigarren lerroan inmunoterapiarekin tratatzen ari ziren. Duela hilabete batzuetatik hona, inmunoterapia lehen lerroan ematen da (esklusiboki edo kimioterapiarekin konbinatuta), biriketako minbizia duten gaixoen tratamendua hobetze aldera. 

Lanaren buru Hugo Arasanz izan da, eta Miren Zuazorekin batera egin dute; hau da, talde bereko doktoratu aurreko ikertzailea Navarrabiomed-en eta artikuluaren xedeko ikerketa-proiektuaren arduradun nagusia. Era berean, honako doktore hauen zuzendaritza izan dute: Grazyna Kochan, David Escors (OnkoInmunologia, Navarrabiomed) eta Ruth Vera (Onkologia Medikoaren Zerbitzua, NOG).

Hugo Arasanz doktoreak, Nafarroako Ospitale Guneko onkologoak eta Navarrabiomed - IdiSNAko Inmunomodulazioaren Unitateko ikertzaileak, atzo Madrilen jaso zuen Minbiziaren Kontrako Espainiako Elkartearen (AECC) Junior Laguntza Klinikoa. Jasotako finantzaketa (120.000 €) proiektu honetarako erabiliko da: "Azpipopulazio linfozitarioak -PD1/PDL1en aurkako inmunoterapiari erantzuteko aurreikuspen-biomarkatzaile gisa, biriketako kartzinoma aurreratu ez-mikrozitikoan, tratamenduaren 1. lerroan". Azterketa datozen lau urtetan zehar garatuko da, eta David Escors doktoreak zuzenduko du.

Sofia Erregina Museoan, atzo banatu ziren AECCeren urteko laguntzak, Minbiziaren Ikerketaren Munduko Egunean antolatutako ekitaldien barnean (WCRD ingelesezko sigletan); urtero, irailaren 24an egiten da. AECCk guztira ia 21 milioi euro banatu ditu 171 proiektu finantzatzeko, eta horiek garatzen ari diren 380 ikerketa-proiektu finantzatzeko jarritako 56M €ri batu behar zaizkie.

Halaber, Elkarteak adierazi du Minbiziaren Ikerketako Plan Nazionala egin beharra dagoela, 2030. urtean batez besteko biziraupenaren %70a lortzeko (egun, %53koa da).

Proiektuari buruzko informazio gehiago 

PD1/PDL1 aurkako inmunoterapiak iraultza ekarri du biriketako minbizi ez-mikrozitikoaren tratamendura; izan ere, kimioterapiaren emaitzak hobetu ditu, toxizitate gutxiago izanaz, gainera. Zoritxarrez, ordea, tratamenduari erantzuten dioten gaixoen portzentajea txikia da, eta are gutxiagok izaten duten gaixotasuna kontrolatuta denbora-tarte luzean, eta gaixo horiek zehaztasunez identifikatu ahal izateko aurreikuspeneko biomarkatzailerik ez dago. 

David Escors doktorearen taldeak populazio linfozitarioen monitorizazio-sistema garatu du, fluxu zitometriaren bitartez, odol periferikoa erabilita kimioterapiarako aurreratuta dauden gaixoengan; inmunoterapiari zein gaixok erantzungo dion aurreikusten uzten du horrek.  Lehen lerroko gaixoengan inmunoterapia egitea duela gutxi onartu denez, proiektuaren asmoa da gaixoen profil linfozitarioak eta horren dinamika korrelazioan jartzea, testuinguru horretan tratamenduak duen eraginkortasunarekin, plasmako zitosina proinmunogenikoen azterketa eta terapia ezberdinek zelula inmunitarioetan eragindako kalte genotoxikoaren eragin posiblearen azterketa egitearekin batera, bigarren lerroan eraginkortasun txikiagoko kausa bezala.

Hugo Arasanz doktorearen proiektua osatzeko, in vitro azterketa mekanistikoak egingo dira, tratamenduaren aurreko erantzuna baldintzatzen duten elementuak ezagutu ahal izateko eta terapia horien aurreko erresistentzia nagusia lehengora dezaketen konbinazioak planteatzeko. 

• Emaitzak Gastroenterologyn zabaldu dituzte, Digestiboko espezialitatearen nazioarteko aldizkari nagusian.

Nafarroako Ospitale Guneko Digestio Zerbitzua estatuko entsegu kliniko multizentrikoaren buru izan da; entsegu horren  bitartez, kolon eta ondesteko polipo handiak erauztean ebakuntza ondoren gerta daitekeen odol-galera saihestu nahi da, operatutako gaixoen %3 eta %10 artekoek izaten duten konplikazio serio nagusia baita. Entsegua garatzeko lankidetza estuan aritu dira Navarrabiomed - Miguel Servet Fundazioko Entsegu Klinikoaren Plataformarekin eta Metodologia Unitatearekin. 

Azterketa horri esker ikusi da eraginkorra dela era horretako gaixoengan itxigailu profilatiko bat (klip hemostatikoak) jartzea prebentzio gisa, odol-galerarekin loturiko konplikazioak prebenitze aldera. Ebakuntza egindako gaixoen %57ari dagokionean, lesioak erabat ixtea lortu zen, partzialki itxi ziren %28ren kasuan, eta itxiera okerra egin zen %15eko kasuetan. Odol-galeraren tasa kontrol-taldean %12,1ekoa izan zen tratamendu-taldearen %5aren aurrean. Erabat ixtea lortutako gaixoengan tasa hori nabarmen jaitsi zen (%1,5).

Aurkikuntza horiek Gastroenterologyn zabaldu dituzte; hots, espezialitatean inpaktu gehien duen aldizkarian, eta Navarrabiomed-NOG eta IdisNaren produkzio zientifikoaren parte dira. Halaber, ahozko hainbat komunikaziotan ezagutzera eman dira emaitzak: Endoskopia Digestiboaren Espainiar Sozietatearen 2018ko Biltzar Nazionala (SEED), Endoskopiaren Europako Sozietatearen 2019ko Biltzarra (ESGE days) eta Patologia Digestiboaren Espainiar Sozietatearen 2019ko Biltzarra (SEPD- SED); azken horretan, Endoskopia Digestibo arloaren  ahozko komunikazio onenaren saria eskuratu zuen.

Orain arteko azterketek ez zuten adostasun zientifikorik edo ebidentzia argirik erakusten teknika horrek tamaina handiko polipoetan eta eskuin zein ezkerreko kolonean kokatutakoetan zuen inpaktuaren gainean. Probatutako teknika aitzindaria da, eta badirudi aldaketa ekarriko duela gaixoekin lan egiteko modura.

Eduardo Albéniz doktoreak, Digestio Zerbitzuko espezialistak eta Navarrabiomed-eko Endoskopia Digestiboaren Unitateko ikertzaile nagusiak, azterketa koordinatu du, eta bertan odol-galera geroratuaren arriskuko polipoak zituzten 235 gaixok hartu dute parte; hau da, ebakuntza ondorengo 15 egunera bitarteko odol-galera dutenek. Azterketaren berri nagusia da gaixoak artatzeko puntuazio-sistema bat erabili dela, odoljario geroratuaren arriskua gaixo bakoitzean aurreikusten duen sistema, eta, horrela, arrisku ertaina edo altua duten gaixoak hautatu dituzte. 

Lankidetza multizentrikoa

NOGez gain, beste 12 ospitale-zentrok parte hartu dute entseguan, eta zentro horiek 235 gaixo bildu zituzten 2016ko maiatzetik 2018ko abendura bitartean. Tartean, honako hauek aurkitzen dira: Mar Ospitalea, Hospital Universitari Mútua Terrassa, Gregorio Marañon Ospitalea, Santa Creu i Sant Pau Ospitalea, Juan Canalejo Ospitalea, Virgen Macarena Unibertsitate Ospitalea, Puerta de Hierro Unibertsitate Ospitalea, La Fe Unibertsitate Ospitalea, Ciudad Realeko Ospitale Orokorra, HM Montepríncipe Unibertsitate Ospitalea, Gastroenterologia Integraleko Klinika eta Logroñoko San Pedro Ospitalea. 

Entsegua Endoskopia Digestiboaren Espainiako Sozietatearen eta ST. Endoscopia (SureClip de Micro-Tech Endoscopy®, Nanjing, Txina) etxearen lankidetzarekin burutu da. Era berean, digestiboaren espezialitatean ikerketa sustatzeko Albeniz doktoreak garatzen dituen ikerketa-proiektuak "La Caixa" Banku Fundazioaren eta Nafarroako Kutxa Banku Fundazioaren areagotze-laguntzari esker egiten dira. 

Hurrengo ikerketak 

Taldea, egun, hainbat ikerketa osagarri abian jartzen aurkitzen da. “Entsegua medio, kostua-eraginkortasuna azterketa hasi dugu, neurri hori gaixoen zein azpitaldetan argi eta garbi adierazita dagoen jakiteko, eta, horrela, teknika eta eratorritako protokolo klinikoak NOGeko Digestiboaren Zerbitzuan ezarri ahal izateko”, azaldu du. 

Horrez gain, NOGeko eta Navarrabiomed-eko profesionalak beste bi azterketa aztertzen ari dira: bata ezkerreko kolonean polipoak dituzten gaixoentzat soilik (alde horretan odola galtzeko arrisku gutxiago izaten da eta ebidentziak ere eskasak dira gaur arte), eta bestea koagulazioaren aurkako botikekin tratamenduan daudenentzat bereziki. 

• Paper: Clip Closure After Resection of Large Colorectal Lesions With Substantial Risk of Bleeding.

Navarrabiomed beste urte batez batu da Nafarroa 2019ko Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzaren Astetako ekintzetara. Dibulgazio zientifikoaren ekimena 2019ko azaroaren 7tik 16ra izanen da, eta hainbat ekintza eginen dira zientzia hiritarrei hurbiltzeko: hitzaldiak, lantegiak, ate irekiak eta ikuskizunak, besteak beste.

Aldi honetan hainbat ekintza programatu ditu Navarrabiomedek ikerketa biomedikoaren zentroko jarduna zabaltzeko:

• Azaroak 6, asteazkena, 16:30etan. Navarrabiomedeko Areto Nagusia. Ikasleei zuzendutako bisita (16-18 urte artekoak). Ezagutu lehen eskutik ikerketan lan egiteko jarraitu beharreko pausoak eta bisitatu ikerketa biomedikoaren zentro baten azpiegiturak. Edukiera mugatua: lekua gordetzeko deitu 848422201 telefonora edo idatzi aucarvar@navarra.es helbidera.
   
• Azaroak 7, osteguna, 17:30etan. Inaugurazioa Gaztelu Plazan. Gainerako entitateekin parte hartuko da inaugurazio ofizialean. Publiko guztiei zuzendutako ekintzak aire zabalean.
   
• Azaroak 12, asteartea, 18:30etan. Navarrabiomedeko Areto Nagusia. IBEAS Proiektuaren hitzaldia. Alzheimer Gaixotasunaren diagnostikoan aurrera egiteko ikerketa proiektua. Hizlaria: Maite Mendioroz doktorea, Neuroepigenetika Unitateko Ikertzaile Nagusia. Saioa Navarrabiomedeko Areto Nagusian eginen da. Irunlarrea Kalea, 3. Sarrera librea edukiera bete arte. 
   
• Azaroak 14 eta 15, osteguna eta ostirala, 11:00etan. Navarrabiomed. Navarrabiomedeko instalazioetara bisitak. Ikerketa biomedikorako laborategiak ezagutu. Garrantzitsua! Edukiera mugatua: lekua gordetzeko deitu 848422201 telefonora edo idatzi aucarvar@navarra.es helbidera.

Un grupo de investigadores de la Universidad Pública de Navarra (UPNA), Navarrabiomed y el Departamento de Educación del Gobierno de Navarra han tomado parte, a través de un proyecto de investigación financiado con 10.000 euros por el Departamento de Educación del Gobierno de Navarra, en la creación del primer Observatorio de Actividad Física de Niños de entre 3 y 6 años en la Comunidad Foral. En concreto, el grupo está formado por Alicia Alonso, Mikel Izquierdo y Alazne Antón (todos ellos, de la UPNA), Antonio García-Hermoso y Robinson Ramírez-Vélez (Navarrabiomed), además de Berta Villoslada y Berta Echavarri (CIP FP Lumbier- Departamento de Educación Gobierno de Navarra).

El objetivo del observatorio es favorecer el incremento en la práctica de actividad física del alumnado escolar, para que reduzcan el tiempo de uso de dispositivos con pantallas y descansen lo suficiente para su edad, ya que está demostrado que la adquisición de hábitos saludables en la infancia es crucial para la prevención de enfermedades cardiovasculares en un futuro. Para ello, se van realizar una serie de evaluaciones dirigidas a alumnado de centros educativos de Navarra (y sus familias) con el fin de evaluar su condición física y tiempos de descanso para, posteriormente, analizarlos con ellos en los colegios. Las evaluaciones comprenden pruebas físicas (test de salto a pies juntos, test de velocidad-agilidad), análisis de la composición corporal (mediciones de cintura, % grasa, e índice de masas corporal) y el uso de dispositivos electrónicos personales para medir intensidad de las actividades cotidianas realizadas y los tiempos de descanso y sueño. Además de ello, se va a estudiar la relación entre condición física y rendimiento académico.

El estudio va a comenzar en el colegio Santa María la Real - Maristas Pamplona en este mes de octubre, para continuar con el Colegio Público San Juan de la Cadena. El proyecto se completará con una formación específica y docente, en el CIP F.P. Lumbier. Sus 80 alumnos/as de los ciclos formativos de grado superior se formarán como evaluadores y todo ello, se integrará en el módulo “Valoración de la condición física e intervención en accidentes”.

Por otro lado, se involucrará al profesorado de los centros educativos en los procesos de medición con la finalidad de introducir en los colegios nuevas tendencias, metodologías y fórmulas para la evaluación de la salud del alumnado. “Sus resultados podrían ayudar a entender las posibles ganancias de peso y los perores resultados escolares en escolares con bajos nivel de actividad física”, aseguran los autores del estudio.

La infancia, período crítico para adoptar hábitos saludables 

Tal y como explican los investigadores, “la primera infancia es un período crítico para el desarrollo físico, social y cognitivo y para establecer patrones de comportamiento saludables, que pueden persistir en la infancia y en la edad adulta”. Los estudios constatan que “la participación regular en actividades físicas en niños en edad preescolar es vital para el crecimiento y desarrollo normal, proporcionando beneficios inmediatos y a largo plazo para el bienestar físico y psicológico”, concretan. “Sin embargo, la evidencia para este grupo de edad sigue siendo relativamente pequeña en comparación con la existente en población de niños y adolescentes (6-17 años)”, explican.

En este sentido, cabe destacar que, recientemente, la Organización Mundial de la Salud (OMS) ha publicado las recomendaciones de actividad física, conducta sedentaria (tiempo de pantalla) y sueño en población preescolar menor a 5 años. Concretamente, en niños y niñas de 3 a 5 años, se recomienda realizar al menos 180 minutos de actividad física, de los cuales 60 minutos deben ser de intensidad moderada a vigorosa. “Sin embargo, a pesar de los beneficios saludables de la práctica regular de actividad física anteriormente comentados, muchos niños en edad preescolar no cumplen con las recomendaciones al respecto”, aseguran los autores del estudio, y precisamente, el observatorio va en consonancia de ofrecer mejores resultados en estas materias.