• Navarrabiomedek Landa Garapen eta Ingurumeneko Departamentua, NUP, CSIC-IDAB, INTIA eta Nasertic sozietate publikoak eta Josenea enpresarekin batera parte hartuko du

Nafarroako Gobernuak asteazken honetako bilkuran onartu du Kalamua Ikertzeko Nafarroako Elkartean (KINE) sartzea, Landa Garapen eta Ingurumeneko Departamentuak bultzatua. Elkartea laster eratuko da honako hauekin batera: NUP (eta haren bi institutuak, ISFOOD-Elikadura Katearen Berrikuntza eta Garapen Iraunkorrerako Institutua, eta IMAB-Biologia Aplikatuko Diziplina Anitzeko Ikerketen Institutua), Navarrabiomed (ikerketa biomedikoaren zentroa), CSIC-IDAB (Ikerketa Zientifikoen Goi Zentroaren Nekazaritza eta Teknologia Institutua), INTIA eta Nasertic sozietate publikoak eta Josenea enpresa pribatua. 

Elkartearen helburua da Sendagaien eta Osasun Produktuen Espainiako Agentziaren (AEMPS) lizentzia edo baimen egokiak lortzea eta kudeatzea, bazkideen artean eta Nafarroarako lurralde-ikuspegiarekin. Zehazki, ikerketarako kalamu-landareak hazteko baimena ematea; landare horiek helburu medikoekin eta zientifikoekin hazteko baimena ematea lortu eta kudeatu beharko dira; eta, ondoren, eta, urtean behin, guztira, kalamu-landareak landatzeko baimena ematea.
 

Gainera, hauek dira KINEren helburuak:

• Nafarroan industria- edo medikuntza-kalamuarekin lan egiten duten aktore guztiak bildu eta koordinatzea, gaur egun edo etorkizunean, eta eragile horiei tresna juridiko bat ematea, sektorearekin koordinatzeko eta hitz egiteko, erakundeekiko eta sektoreekiko harremanetarako.
• Enpresen, ikerketa- eta prestakuntza-zentroen eta erakundeen arteko lankidetza sustatzea, Nafarroako industria- eta medikuntza-kalamuaren sektorea dinamizatu, hazi eta koordinatzeko, produktu finala ikertu, landu, eraldatu eta merkaturatzeko, eta lankidetza-proiektuen diseinua eta merkaturatzea sustatzea.
• Nafarroako industria- eta medikuntza-kalamuaren sektorean ikerketa, garapena eta berrikuntza sustatzen laguntzea, balio-katearen maila guztietan, eta arreta berezia jarriz honako hauetan: kalamu industrial eta medizinalaren aldaera berriak garatzea eta ikerketa genetikoa; kalamuaren propietate medikoak, farmakologikoak, elikadurakoak, industrialak eta kosmetikoak ikertzea; haren eratorrien medikuntza-, industria- eta merkataritza-aplikazioak ikertzea; industria-kalamuak eta medizinalak ekonomikoki ahulak diren eta/edo despopulatzeko arriskuan dauden eremuetarako laborantza alternatibo gisa dituen ahalmen ekonomikoak ikertzea; eta lerro berri orotan, komunitate forala.
• Irudi sektoriala sortu, finkatu eta bultzatzea Nafarroako industria- eta medikuntza-kalamuaren inguruan sortzen den ekonomia- eta ikerketa-jarduera osorako, eta ikerketaren, nekazaritzaren edo laborantzaren, industriaren, biomedikuntzaren eta merkataritzaren alderdi guztiak bilduko dituena.
• Eta, azkenik, sektoreetako harremanak erraztu eta koordinatzea, estatuan eta nazioartean.

Gómez: “Nafarroak potentzial handia du balio-kate osoan”

Gobernu bilkuran onartu ondoren, Itziar Gómez Landa Garapeneko eta Ingurumeneko kontseilariak, elkarte eta enpresetako ordezkariekin batera ekimena aurkeztu du. Kontseilariak nabarmendu duenez, “Nafarroak potentzial handia du balio-kate osoan: nekazaritza-sektore indartsua, pertsonala eta ikerketako erreferentzia-zentroak, bai eta enpresa garrantzitsu batzuk ere, bai farmazeutikoak, bai nekazaritzako elikagaiekoak”.

“Horregatik, Foru Komunitatea erreferente bat izan daitekeela uste dugu eta ondo kokatuta egon daitekeela arlo horretan 2023rako aurreikusten den arau-esparru berriari begira. Interesgarria da Nafarroan esparru horretan jardun nahi duten eragileak sektore ekonomiko berri baten irteera-lerroan ondo kokatuta egotea. Sektore berri hori oso indartsua izan daiteke, eta, esan dudan bezala, Nafarroak badu ahalmena balio-kate osoan”, azaldu du.

Kontseilariak adierazi duen arabera, “departamentuak 2020tik ari da lanean gai horretan. Urte horren hasieran, kalamu-ahalmenak Nafarroarako ekonomia zirkularreko eta berrikuntza estrategikoko proiektu gisa dituen ahalmenei buruzko azterketa egiteko eskatu genuen, eta hortik aurrera urratsak egiten jarraitzen dugu.”

“Alde batetik, AEMPSekin (Espainiako Medikamentu eta Osasun Produktuen Agentzia) jarri zen harremanetan. Hark lizentziak ematen ditu, proiektu bat ikerketa-lizentzia batekin bultzatzeko aukera errealak egiaztatzeko. Bestetik, kalamua ikertzeko interesa izan zezaketela uste genuen eragileei dei egin die, guztion artean aurrera eraman beharreko proiektu bat diseinatzeko”, adierazi du.

Itziar Gómezek azaldu duenez, “oso harrera ona izan dugu ikerketa bultzatzeko lantalde bat osatzeko. Gaur hemen daudenez gain, farmazialariekin eta beste enpresa pribatu batzuekin ere harremanetan jarri gara. Ez dute baztertzen hurrengo faseetan parte hartzea. Izan ere, elkartea bazkide berriak hartzeko prest dago.”
Elkartearen egungo faseak, bere eraketaz gain, AEMPSri ikerketa-proiektu bat aurkeztea du helburu, ikerketa-lizentzia lortzeko; beraz, prozesuaren une honetan helburua ez da merkataritzako laborantza.

Elkartea formalki eratu eta gaurko bilkuran onetsitako Gobernu Akordioaren espedientean dauden estatutuen proposamena onetsi ondoren, Nafarroako Foru Komunitatea elkartekoa izango da elkarte horren sustatzaile edo sortzaile gisa, eta horretarako elkartea eratzeko ekitaldian parte hartuko du.
 

Ikerketa-proiektua

Elkartea eratzeko urratsekin batera, elkarteko kideek lehen ikerketa-proiektu batean lan egin dute, KINE eratu ondoren AEMPS aurkezteko.
Barietateak probatzeko proiektua da. CBD (kalamu ez-psikoaktiboaren osagai bat) eta THC (osagai psikoaktiboa) eduki handiko kalamu motak hautatzen dira, Nafarroako laborantza-baldintzetara egokituak. Horretarako, ezaugarri morfologikoak, fisiologikoak, agronomikoak (fenotipikoak, oro har) eta genotipikoak hartzen dira kontuan (THC/MOTAKO markatzaile molekularrak erabiliz).

Gainera, bigarren helburu bat da produktu deribatuak aztertu eta karakterizatzea, nekazaritzako elikagaien sektoreko industriek merkaturatzeko, hala nola nutrizio arloko intereseko proteinak eta lipidoak eta biokonposatuak, hautatutako barietateetatik abiatuta.

Proiektua Irunberriko Josenea finkan kokatuko litzateke. Finka horrek AEMPSek ezarritako baldintzak betetzen ditu, hau da, inguru itxi batean dago, bideozainduta, herrigune batetik eta polizia-etxe edo guardia zibil batetik gertu.

Argazkia, ezkerretik eskuinera: Ignacio Gil (Nekazaritza eta Abeltzaintza Zuzendaritza Nagusia); Luis Orcaray (INTIA); Maite Mendioroz (Navarrabiomed); Txus Cía (Josenea); Lucía Ramírez (IMAB-UPNA); Gonzalo Rodríguez (NASERTIC); Itziar Gómez (kontseilaria); José María González de Diego (CSIC-IDAB); Natxo Irigoien (UPNA); eta Patxi Ibáñez (ISFOOD-UPNA).